محمد معانی جو

کانسار منگنز صوفیوند در 15 کیلومتری جنوب باختر هرسین و در فاصله 3 کیلومتری روستای صوفیوند و در زون زاگرس رورانده و افیولیت کرمانشاه قرار دارد. این کانسار در پلتفرم کربناتی-رادیولاریتی بیستون واقع شده و شامل سنگ آهک دگرگون شده، چرت رادیولاریت و کانسنگ منگنز می باشد. به دلیل تکتونیک فعال در منطقه، رخنمون کانسار منگنز به صورت رگه های چین خورده، منقطع و تکتونیزه درآمده اند. سنگ میزبان اصلی کانسنگ، آهک و رادیولاریت است. براساس مطالعات میکروسکوپی و نتایج دیفراکتومتری اشعه ایکس (XRD) و آنالیز (SEM) مهم ترین کانی های منگنزدار در کانسار منگنز صوفیوند شامل پیرولوزیت، براونیت، هولاندیت، رومانشیت و منگانوزیت می باشد و کوارتز مهم ترین کانی باطله است. براساس شیمی عناصر اصلی، نسبت های Al2O3 از 0.22 تا 5.06 (میانگین،1.73)، TiO2 از 0.02تا 0.29(میانگین، 0.11)، MnO از 0.01 تا 71.73میانگین ( 25.29%) متغیر است و همبستگی قوی میان غلظت های Al2O3 و TiO2 وجود داردکه نشان دهنده ورود این مواد از منشا یکسان به محیط رسوبی کانسار منگنز مورد بررسی می باشد. نسبت های Mn/Fe از0/03 تا 129/87(میانگین (32/86تغییر می کند. این موضوع بیانگر تفریق و جدایش نسبتاَ شدید آهن و منگنز در طی حمل و نقل، در فعالیت های گرمابی این کانسار بوده است. نمودار های عناصر فرعی، همگی بر محتوای پایین کانسنگ از عناصری همچون Ni, Cu, Co دلالت دارند که نمایانگر قرارگیری کانسار در محدوه کانسار های با منشا گرمابی است. نسبت های Co/Ni, Co/Zn, LREE/HREE، La/Ceغنی شدگی عناصر LREE نسبت به عناصر HREE و آنومالی منفی Ce نیز بیانگر نقش سیال گرمابی کانه دار در این کانسار است. الگوی پراکندگی عناصر نادر خاکی برای این کانسار، همخوانی زیادی با الگوی توزیع عناصر نادر خاکی در کانسار های گرمابی دارد.