محمد معانی جو

چکیده: ذخیره طلای اپی‎ترمال ساریگونی از لحاظ زون‎بندی ساختاری ایران در زون سنندج- سیرجان در موقعیت جغرافیایی 35◦12′N و 48◦05′E و در استان کردستان، شمال‎شرق شهرستان قروه قرار گرفته است. واحدهای سنگ‎شناختی میزبان این کانسار شامل: آندزیت، داسیت و تراکی آندزیت پورفیری با سن میوسن میانی می باشند (تورتونین). کانه‎زایی به دو صورت پراکنده و رگه‎ای با دو روند شمالی- جنوبی و شمال شرقی- جنوب غربی رخ داده است و شامل کانی‎های پیریت، آرسنوپیریت، گالن، اسفالریت، رالگار+ارپیمنت، استیبنیت، کالکوپیریت و به مقدار کمی سینابر که مهم‎ترین کانی‎های سولفیدی در این ذخیره هستند، می‎باشد. طلا عمدتاً در پیریتوهدرون‎های آرسنیکی و آرسنوپیریت تشکیل شده و کم‎تر به صورت آزاد وجود دارد. طبق گزارشات اخیر، میزان ذخیره 50 میلیون تن با عیار میانگین 1/6 گرم در تن برآورد شده است. شواهد نشان می دهد که مجموعه ولکانیکی حدواسط تا اسیدی ساریگونی دارای ماهیت کالک آلکالن غنی از پتاسیم و کمی شوشونیتی است و در رده سنگ های آداکیتی غنی از سیلیس قرار می گیرد، همچنین اشاره ای بر یک محیط تکتونیکی حاشیه قاره‎ای دارد. کانی‎سازی عمدتاً توسط گسل‎ها در منطقه کنترل می‎شوند. دگرسانی‎های مهم در کانسار ساریگونی شامل: فیلیک، سیلیسی‎شدن، آرژیلیک متوسط تا پیشرفته، پروپیلیتیک و همچنین دگرسانی سوپرژن می‎باشد. بر اساس شواهد بدست آمده چهار مرحله فعالیت گرمابی در منطقه مشخص شد که کانه زایی فقط در دو مرحله نهایی صورت گرفته است. کوارتز مهم‎ترین کانی باطله کانسار است. بافت غالب در این کانسار بافت پرکننده فضای خالی و رگه- رگچه می باشد. توزیع عناصر نادر خاکی در سنگ‎های میزبان از یک الگوی مشابه پیروی نمی کند و این نشان دهنده عدم تشکیل هم زمان واحدهای سنگی می باشد. غنی‎شدگی از LREE و LILE نسبت به HREE و HFSE و بی هنجاری منفی Nb و Zr سنگ میزبان ساریگونی نشان‎دهنده شکل‎گیری این مجموعه در زون فرورانش پس از برخورد است و غنی شدگی از K همچنین بالا بودن نسبت LREE/HREE (به طور میانگین7/22) نشان از ماگماهایی با منشأ گوشته ای دارد که در حین بالا آمدن و توقف در پوسته زیرین با آن آلایش یافته است. جوشش و متعاقب آن تغییرات فیزیکوشیمیایی محلول کانه دار نظیر کاهش دما، افزایش pH، کاهش فوگاسیته گوگرد و اکسیداسیون به عنوان مکانیزم های مؤثر در ته نشست طلا در کان