مهرانه خدامرادپور

تبخیر-تعرق از مهم‌‌ترین مولفه‌‌های چرخه آبی است که به شدت تحت تاثیر تغیرات اقلیمی در دهه‌‌های اخیر قرار دارد. این پژوهش به بررسی تغییرات الگوهای مکانی ET0 پنمن-مانتیث فائو56 (ET0) با شاخص موران و تحلیل لکه‌‌های داغ در 96 ایستگاه سینوپتیک در ایران در دو دهه گذشته (2008-1999) و اخیر (2018-2009) می‌‌پردازد. هم‌‌چنین رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) در برآورد ET0 به‌‌کاربرده شد. نتایج این پژوهش بیانگر خوشه‌‌های معنادار ET0 با توجه به شاخص معنادار موران در ایران در هر دو دهه است، به‌‌ طوری‌‌که لکه‌‌های داغ گسترده ET0با سطح معناداری 99% در جنوب‌‌شرقی ایران و لکه سرد گسترده در سواحل شمالی کشور با سطح معناداری 97% مشاهده می‌‌شود. مقایسه مکان لکه ها‌‌ نشان از گسترش بیشتر لکه های داغ به نواحی شمال شرق و مرکزی کشور در دهه اخیر است، در حالی‌‌که لکه‌‌ی سرد شمال کشور در دهه اخیر ناپدید شده است. ضرایب رگرسیون GWR بیانگر افزایش حساسیت ET0 با بارندگی و کاهش تاثیرات دماهای بیشینه و کمینه در دهه اخیر نسبت به دهه گذشته است. نتایج این پژوهش می‌‌تواند در برنامه ریزی‌‌های مدیریت منابع آب، برنامه‌‌ریزی آبیاری و مدیریت کشت محصولات کشاورزی به‌‌‌‌کار رود.