مهرانه خدامرادپور

سابقه و هدف: تبخیر-تعرق از مهم ترین مؤلفه ها در بخش زمینی چرخه هیدرولوژی است که به عنوان رابط چرخه آب و انرژی، در برهم کنش جو و سطح نقش مهمی را بر عهده دارد. دسترسی به تصاویر سنجش ازدور امکان مطالعات مکانی و زمانی تبخیر-تعرق شامل: تبخیر-تعرق واقعی (AET) و پتانسیل (PET) را به خوبی فراهم کرده است. تبخیر-تعرق محصول MOD16A2 سنجنده مودیس در بین تصاویر سنجش ازدور، به دلیل توان تفکیک های بسیار مناسب مکانی (500 متر) و زمانی (8 روزه) در مطالعات منطقه ای در نواحی فاقد داده می تواند بسیار مفید باشد. مواد و روش ها: این پژوهش محصول تبخیر-تعرق پتانسیل زمینی جهانی سنجنده مودیس (MOD16A2) را با دو روش تبخیر-تعرق مرجع پنمن-مانتیث فائو 56 و پریستلی-تیلور در ایستگاه های هواشناسی در دوره زمانی 2001 تا 2018 مورد ارزیابی قرارداد. محدوده موردمطالعه واقع در استان های جنوب غرب ایران (خوزستان و بوشهر)، غرب ایران (استان های همدان و کرمانشاه) و شمال ایران (استان های گیلان و مازندران) است که بر اساس روش یونسکو از خشک تا خیلی مرطوب طبقه بندی شد. سپس تبخیر-تعرق مرجع پنمن- مانتیث فائو 56 و پریستلی-تیلور با استفاده از داده های هواشناسی با پکیج Evapotranspiration در نرم افزار R و داده های تبخیر-تعرق پتانسیل محصول MOD16A2 از سامانه Google Earth Engine آماده شدند. سپس این داده-ها بر اساس شاخص های ارزیابی در اقلیم های متفاوت با یکدیگر مقایسه شدند. یافته ها: محصول MOD16A2 تبخیر-تعرق را نسبت به هر دو روش پنمن مانتیث فائو 56 و پریستلی-تیلور در تمام تیپ های اقلیمی بیش برآورد می کند و دارای واریانس بیش تری در داده ها است. ویژگی های آماری MOD16A2 شامل: چارک های اول و سوم در اقلیم های خشک و نیمه خشک با تبخیر-تعرق پنمن-مانتیث فائو 56 اختلاف کمتری نسبت به روش پریستلی-تیلور دارد، درحالی که چارک های اول و سوم MOD16A2 در اقلیم های نیمه مرطوب، مرطوب و خیلی مرطوب شباهت بیشتری به تبخیر-تعرق پریستلی-تیلور دارد. هم چنین MOD16A2 چرخه فصلی تبخیر-تعرق را به خوبی برآورد می کند، اما تاریخ وقوع بیشینه های MOD16A2 در تمام تیپ های اقلیمی، اکثراً با یک هفته تقدم رخ می دهد. تبخیر-تعرق محصول MOD16A2 در برآورد تبخیر-تعرق پنمن-مانتیث (پریستلی-تیلور) در اقلیم های خشک و نیمه خشک (نیمه مرطوب تا خیلی مرطوب)، به ویژه نیمه خشک با زمستان س