محمد خانجانی

کنه نمدی برگ مو Colomerus vitis، یکی از مهم ترین آفات تاکستان های مناطق غربی کشور محسوب می شود که گاهی اوقات منجر به خسارت قابل توجهی می گردد. اطلاعات اندکی در ارتباط با حساسیت مو به این آفت در دسترس می باشد و آگاهی در ارتباط با آن می تواند در راستای مدیریت تلفیقی کنه نمدی مفید باشد. هدف از مطالعه کنونی بررسی برهمکنش های فیزیولوژیکی ارقام مو به آلودگی کنه نمدی به منظور مقایسه حساسیت/مقاومت برخی از ارقام بومی به این آفت است. این مطالعه بر روی هیجده رقم بومی و رقم موسکات گردو که از میان ارقام رایج غرب و جنوب کشور انتخاب شدند، انجام گردید. به این منظور گیاهان تحت شرایط گلخانه ای در دمای 8/3±32 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±75 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی درون گلدان های هم اندازه کشت شدند. سه ماه پس از آلودگی، اثر کنه نمدی بر اساس سطح و وزن برگ، تعداد و اندازه نمد و درصد برگ های دارای نمد ارزیابی شد. همچنین تراکم کنه روی برگ های دارای نمد (سه ماه پس از آلودگی) و در درون جوانه ها (در مرحله متورم شدن جوانه-ها) شمارش گردید. بعلاوه با توجه به امکان القای مقاومت گیاهان تحت تأثیر آلودگی کنه نمدی، واکنش گیاهان و تراکم کنه در سال دوم و سوم نیز بر روی ارقامی با آلودگی شدید (سزدنگ، خلیلی، قلاتی، ریش بابا)، متوسط (نیشابوری، گزنه، موسکات) و ارقام با آلودگی کم (بی دانه سفید، اتابکی، کلاداری، صاحبی، شاهانی گرد) مورد بررسی قرار گرفت. در این رابطه، میزان درون زاد هورمون های جاسمونیک اسید (JA)، سالیسیلیک اسید (SA) و ایندول استیک اسید (IAA) در طول سه سال مطالعه در برگ های آلوده رقم سزدنگ ردیابی شد. بعلاوه، اثر پنج تراکم این آفت بر روی پارامتر های رویش ارقام شاهانی گرد، صاحبی، خلیلی سزدنگ و قلات مورد بررسی قرار گرفت. گیاهانی که در آزمون های مقدماتی بشدت (خلیلی، قلاتی، ریش بابا و نیشابوری) و بصورت اندکی (بی دانه سفید، اتابکی، کلاداری و صاحبی) تحت تأثیر کنه نمدی قرار گرفته بودند به طور مصنوعی روی گیاهان جدید همان ارقام آلوده شدند و نمونه های جمع آوری شده 7 روز قبل از آلودگی، 7، 14 و 28 روز پس از آلودگی جهت بررسی ده نشانگر زیستی مرتبط با مکانیسم های دفاعی گیاهان در برابر گیاهخواران استفاده شدند: فعالیت آنزیم ها دفاعی- پراکسیداز (POX)، پلی فنل اکسیداز (PPO)، سوپر اکسید دیسموتا