محمد خانجانی

اسانس های گیاهی سالهاست که به عنوان آفت کش های زیست سازگار مورد توجه بوده اند اما استفاده از این ترکیبات دارای محدودیتهایی از جمله فرار بودن و دوام کم است. اخیراّ فرمولاسیون های آهسته رهش از اسانس های گیاهی بمنظور افزایش تاثیر این ترکیبات مورد توجه قرار گرفته اند. با توجه به تاثیر دو اسانس گیاهی . Mentha piperita Lو . Salvia officinalis Lروی لاروهای سنین مختلف شب پره هندی، رهاسازی کنترل شده ی این اسانس ها روی لارو سن اول :.Plodia interpunctella Hubner (Lepidoptera )Pyralidaeبررسی شد. اساس کاری این پژوهش رهاسازی اسانس ها از حامل های پلیمری بویژه نانوالیافی است که از روش الکترواسپینینگ بدست آمده است که می توانند مشابه تارهای عنکبوت درون یا روی بسته های مواد غذایی در انبار پخش شوند. اسانس ها در غلظت های بالا در نانوالیاف الکتروریسی شده تجمع یافته و برای یک دوره طولانی از چند روز تا چند هفته از الیاف آزاد شوند. پلی لاکتیک اسید به عنوان حامل اسانس های گیاهی، از پلیمرهای زیست سازگار بوده و 15-33درصد وزنی اسانس ها را درون نانو الیاف بارگیری می کند. اثر حشره کشی و دوام سانس های گیاهی درون نانو الیاف ) (NFOsو اسانس خالص ) (PEOsروی لاروهای مورد آزمایش برای یک دوره زمانی بیشتر از چند هفته مورد بررسی قرار گرفت ودرصد مرگ و میر لاروها در فواصل زمانی مشخص ثبت شد. زیست سنجی تحت شرایط دمایی 27±1°Cو رطوبت نسبی ،%65±5شرایط نوری 16ساعت روشنایی و 8ساعت تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد که میزان LC50و LT50اسانس های گیاهی فرموله شده روی لاروهای شب پره هندی به ترتیب 0/7و 4/5برابر بیشتر از غیر فرموله هاست. طبق نتایج بدست آمده، اثرات حشره کشی PEOsبعد از 14روز کاملا از دست رفت در حالیکه بعد از این زمان فرمولاسیون NFOsبطور میانگین مرگ و میر 93درصدی را روی جمعیت لاروهای مورد آزمایش ایجاد کرد. دوام اسانس در حالت در حالت فرموله شده درون نانو الیاف پلیمری نیز به طور متوسط 3/84برابر اسانس خالص بود. در همه آزمایشها M .piperitaتاثیر کاراتری روی لاروهای سن اول داشت و ترکیبات گیاهی فرموله شده فوق در مقایسه با اسانس فرموله نشده، به طور معناداری خاصیت رهاسازی تدریجی و افزایش دوام تاثیر در طول زمان را داشته و در انبار و غیر انبار نیز باعث کنترل طولانی مدت آفت حتی در نسل های بعدی نیز خواهد شد