محمد خانجانی

شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta Meyrick یک گونه چندخوار است که از گیاهان خانواده سولاناسه تغذیه میکند. بادمجان . Solanum melongena Lیکی از میزبانهای این آفت خسارتزا میباشد که مقاومت آن به شبپره مینوز گوجهفرنگی در شرایط آزمایشگاهی و کنترلشده تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. مشاهدات اولیه، تفاوت در آسیب آفت را روی ارقام مختلف بادمجان نشان داد؛ بنابراین مقاومت ژنوتیپهای رایج بادمجان (شامل قصری دزفول، پابلند یزد، محلی جهرم، شندآباد، دستگرد اصفهان، سرخون بندرعباس، چاه بلند نیشابور، قلمی ورامین، بلکبیوتی، بلکی، یلدا، لیدی، لیندا، لیما و کیم) تحت شرایط آزمایشگاهی و گلخانهای در دمای 22 ± 1درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 55 ± 5درصد و دوره نوری 15ساعت روشنایی و 8ساعت تاریکی به شبپره مینوز گوجهفرنگی و به منظور تعیین پتانسیل کاربرد ارقام مقاوم گیاه در برنامههای مدیریت این آفت مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمون که به صورت انتخاب آزاد و در شرایط آزمایشگاهی و گلخانهای انجام گرفت، ژنوتیپها در تمام روزهای آزمایش، از نظر تعداد تخمگذاری شبپره مینوز روی آنها دارای تفاوت معنیدار بودند. نتایج حاصل از ترجیح تخمریزی انتخابی در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که بیشترین میزان تخمریزی روی ژنوتیپهای لیدی و پابلند یزد (به ترتیب با میانگین 135/25 ± 15/18و 8/25 ± )110/00و کمترین میزان تخمهای گذاشتهشده روی دو ژنوتیپ بلاکبیوتی و بلاکی (به ترتیب با میانگین 62/25 ± 8/56و 12/38 ± )61/00میباشد. نتایج این بررسی اختلاف معناداری را بین ژنوتیپهای مختلف گیاه بادمجان از نظر میانگین تعداد تخم گذاشت هشده در طی 6روز ( 65ساعت) در شرایط گلخانهای نشان داد و ژنوتیپهای لیندا و لیدی (به ترتیب با میانگین 136/50 ± 12/28و ± 8/81 )131/25بیشترین و دو ژنوتیپ قلمی ورامین و قصری دزفول (به ترتیب با میانگین 58/25 ± 1/63و )52/50 ± 2/62کمترین میزان تخمگذاری را به ثبت رساندند. همچنین بین ترجیح تخمگذاری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانهای، با میزان کلروفیل برگ و نیز تراکم کرک پشت برگ ژنوتیپهای بادمجان، به ترتیب یک همبستگی مثبت (در سطح احتمال 1درصد) و یک همبستگی منفی (در سطح احتمال 5درصد) مشاهده گردید. به طور کلی ژنوتیپهای لیدی، لیندا و پابلند یزد بیشترین میزان جلب شبپره برای تخمگذاری (ارقام حساس) و ژنوتیپهای یلدا، کیم، بلاکبیوتی و بلاکی کمت