در صنایع لبنی از ترکیبات نانو برای غنیسازی محصولات، بهبود کیفیت، افزایش ماندگاری، بهبود ایمنی و سلامت محصول و بستهبندی محصولات استفاده میشود. مایکوتوکسینها ترکیباتی با ساختارهای شیمیایی متفاوت و وزن مولکولی کوچک میباشند. این ترکیبات متابولیتهای ثانویه قارچها هستند، که در شرایط گرم و مرطوب تولید میشوند و در طبیعت به طور گسترده وجود دارند. آفلاتوکسینها سمیترین نوع مایکوتوکسین میباشند. آفلاتوکسینها توسط سه نوع آسپرژیلوس به نامهای آسپرژیلوس فلاووس، آسپرژیلوس پارازیتیکوس و آسپرژیلوس نومیوس تولید میشوند. آفلاتوکسینها سرطانزا، جهشزا و بسیار سمی هستند و در غلظتهای پایین باعث آلودگی اجتناب ناپذیر محصولات میشوند. آفلاتوکسینها بسیار پایدار بوده و توسط فرایندهای حرارتی از بین نمیروند. با توجه به بیماریزایی آنها، در کشورهای مختلف مقرارت سختگیرانهای برای مقدار مجاز این ترکیبات در فرآوردههای لبنی وجود دارد. آفلاتوکسین B1 رایجترین نوع آفلاتوکسین میباشد که برای حیوانات شیرده مضر است. آفلاتوکسین M1 از مشتقات آفلاتوکسین B1 میباشد، که در محصولات لبنی مشاهده میشود و سمیت این نوع از پیش ساز آن کمتر است. از آنجا که مصرف لبنیات توسط افراد زیاد است، پس احتمال آسیب به سلامت انسان از طریق فرآوردههای لبنی بالاست. در اندازهگیری آفلاتوکسین، با مشکلات زیادی از جمله زمان طولانی آنالیزها و هزینه بالای لوازم مورد نیاز مواجه هستیم. برای غلبه بر این مشکلات باید روشهای سریع، کمهزینه و ساده ایجاد کنیم. نانومواد به دلیل کارایی بالا و خواص منحصر به فرد خود برای تشخیص انتخابی و سریع آفلاتوکسین B1 کاربرد دارند. از نانوذرات فلزی، نانوذرات و نانولولههای کربنی، نانومواد مغناطیسی و نانوذرات هیدروکسیدی برای تشخیص آفلاتوکسین استفاده میشود. در سالهای اخیر استفاده از نانوحسگرها برای تشخیص سموم غذایی و سایر آلایندهها اهمیت زیادی پیدا کرده و توجه عموم به آنها جلب شده است. ترکیب نانوذرات با حسگرهای زیستی میتواند باعث بهبود عملکرد و کارایی آنها شود. این حسگرها محدودیتهای تکنیکهای مرسوم شناسایی آفلاتوکسین را ندارند و به تشخیص سریع و حساس آفلاتوکسین کمک می کنند.
