کریستالیزاسیون یک تکنیک رایج برای تولید و جداسازی داروها و دیگر مواد شیمیایی است. کریستالیزاسیون به روش های مختلفی مانند کریستالیزاسیون خود به خودی، کریستالیزاسیون ضد حلالی و کریستالیزاسیون به کمک امواج فراصوت که به آن سونوکریستالیزاسیون میگویند، انجام می شود. استفاده از اولتراسونیک در مراحل کریستالیزاسیون بیشتر از همه بر مرحله هسته بندی تأثیر می گذارد. یکی از اثرات آن نیاز به فوق اشباعیت کم تر برای شروع هسته بندی است. در این تحقیق با استفاده از دستگاه اولتراسوند فرآیند استخراج و کریستالیزاسیون لاکتوز از پرمیت حاصل از شیر به عنوان ماده اولیه در دو نوع عادی و دمینرال تغلیظ شده را انجام داده و محصول آن را با نمونه حاصل از کریستالیزاسیون به کمک دانه پاشی توسط پودر لاکتوز با خلوص بالا ، مورد مقایسه قرار دادیم. پودر لاکتوز در صنایع غذایی، دارویی و آرایش بهداشتی با گریدهای متفاوت کاربرد دارد. آزمون هایی از قبیل اندازه گیری پی اچ و اسیدیته برای تعیین کیفیت ماده اولیه انجام شد. آزمون هایی از قبیل اندازه گیری مقدار خاکستر، رطوبت، ازت کل، چربی، اسیدیته و پی اچ به عنوان آزمون های شیمیایی روی نمونه های نهایی انجام شد.مقدار دانسیته پودر لاکتوزهای حاصل نیز اندازه گیری شد و افزایش دانسیته در روش سونوکریستالیزاسیون نسبت به دانه پاشی مشهود بود؛ این نتیجه افزایش صرفه اقتصادی را در حجم یکسان به دنبال دارد. از طرفی کاهش مقدار خاکستر در استفاده از اولتراسوند به چشم می خورد. برای اثبات فرضیه های کاهش سایز و محدود شدن توزیع سایز کریستالی از میکروسکوپ الکترونی روبشی استفاده شد و این فرضیه ها اثبات شد. برای مقایسه میزان خلوص و تشخیص نوع کریستال ها از پراش پرتو ایکس استفاده شد. مشخص شد که کریستال ها از نوع آلفا-لاکتوز مونوهیدرات بودند و خلوص تمامی نمونه ها حداقل 95 درصد بود. همچنین شدت پیک در نمونه های تحت سونیکاسیون نسبت به نمونه های دانه پاشی شده از ماده اولیه یکسان، بیشتر بود که نشان دهنده خلوص بیشتر است. برای تعیین دقیق درصد خلوص لاکتوز در نمونه ها باید از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا استفاده شود.
