محسن جلالی

امروزه به واسطه ی استفاده ی طولانی مدت از کودهای شیمیایی، و عملیات نامناسب آبیاری در اراضی کشاورزی، خاک ها با فلزات سنگین آلوده شده اند. بررسی سرعت رهاسازی فلزات از خاک ها جهت برنامه ریزی طولانی مدت تولید محصول، درحالی که کمترین اثر را بر محیط زیست داشته باشد، مهم است. در این مطالعه تاثیر جاذب های معدنی نظیر بنتونیت، زئولیت و نانوذرات اکسید تیتانیوم (TiO2) و اکسید منیزیم (MgO) بر رهاسازی فلزات کادمیوم و مس در خاک های گلخانه ای و زراعی بررسی شد. بدین منظور خاک های مورد نظر ابتدا با 1000 میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم و مس از نمک های کلریدی آن ها، آلوده و به مدت 2 هفته انکوباسیون شدند. سپس یک هفته دیگر با جاذب های معدنی و نانو ذرات ذکر شده انکوباسیون شده و آزمایش های سینتیک رها سازی در فواصل زمانی 1، 5، 10، 15، 30، 60 و 120 ساعت با عصاره گیر کلرید کلسیم 10 میلی مولار انجام شد. دامنه تغییرات کادمیوم و مس آزادشده در خاک گلخانه ای به ترتیب (17/57-66/25)، (1/34-1/96) درصد و در خاک زراعی به ترتیب (10/19-78/40)، (5/9-11/5) درصد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار تجمعی رهاسازی فلزات سنگین در خاک های مورد مطالعه، در تیمارهای حاوی نانو ذرات به طور قابل توجهی کمتر از تیمارهای حاوی جاذب های معدنی بود، که کاربرد آن ها بهترین تکنیک برای اصلاح خاک های آلوده می باشند.