محسن جلالی

شناخت ویژگی های کانی های حاوی فسفر، آبشویی فسفر و تأثیر اصلاح کننده ها بر آزادسازی فسفر از خاکهای آهکی، منجر به بهبود مدیریت کشت گیاه، کیفیت آب و کیفیت خاک می شود. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط حلالیت فسفر، تأثیر بافت خاک بر قابلیت عصاره گیری فسفر، شاخص اشباع فسفر (PSI)، درجه اشباع فسفر (DPS)، آبشویی فسفر و تأثیر غلظت های مختلف اسیدهای سیتریک، اگزالیک و مالیک بر آزادسازی فسفر از خاکهای اصلاح شده بود. نتایج نشان داد با افزایش زمان تعادل از 5/0 به 168 ساعت، میانگین غلظت تعادلی فسفر 67 درصد کاهش یافت. فسفر توسط عصاره گیرهای کلرورکلسیم، اسید سیتریک، اسید کلریدریک، السن و مهلیچ-3 عصاره گیری شد. فسفر عصاره گیری شده توسط اسید سیتریک، اسید کلریدریک، السن و مهلیچ-3 در بافت های شنی، لوم رس شنی و لوم شنی بالاتر از بافت های رسی و مخلوط لوم (مخلوطی از بافت های لوم، لوم رسی، لوم سیلتی و لوم رس سیلتی) بود، در حالی که ظرفیت تامپونی فسفر (PBC) در بافت رسی و بافت مخلوط لوم بالا بود. نتایج آنالیز همبستگی نشان داد که ارتباط مثبت و معنی داری میان مقدار سیلت، ضریب جذب فرونلیچ، حداکثر فسفر جذب شده (Qmax)، ضریب جذب خطی و PBC وجود داشت. DPSM3-2 در 21 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز زیست محیطی قرار داشت. آبشویی خاک با استفاده از محلول-های آبشویی، آب مقطر و کلرورکلسیم 10 میلی مولار صورت پذیرفت. 4 دوره آبشویی به مدت 4 روز انجام پذیرفت، و 7/28 میلی متر محلول آبشویی در هر دوره به ستون ها اضافه شد. غلظت فسفر در زهاب های هردو محلول آبشویی بیشتر از 1/0 میلی گرم بر لیتر بود که می تواند فرآیند غنی شدن آبهای سطحی را موجب شود. از بین آزمون های فسفر خاک، PCaCl2-3h (فسفر عصاره گیری شده به مدت 3 ساعت) و PCaCl2-1h (فسفر عصاره گیری شده به مدت 1 ساعت) بیشتر از دیگر آزمون ها غلظت فسفر در زهاب را در هر دو محلول آبشویی پیش بینی کردند. فسفر عصاره گیری شده توسط آب مقطر (WEP) و السن همبستگی معناداری با غلظت فسفر در زهاب با استفاده از محلول آب مقطر داشتند، و به ترتیب نقطه تغییر برابر با 4/27 و 5/61 میلی گرم بر کیلوگرم بود. خاکها با توجه به افزایش پتانسیل آبشویی فسفر و بر اساس WEP، السن و DPSM3-3 در چهار گروه طبقه بندی شدند. در خاکهای اصلاح شده بین فسفر آزاد شده توسط اسیدهای آلی و پی اچ تعادلی همبستگی منفی معنا