مجتبی جابری معز

به دلیل مکانیزاسیون کشاورزی، خاک ها روزبه روز بیشتر در معرض متراکم شدن می باشند. تراکم خاک یکی از عوامل ضعیف تر شدن خاک است. فشردگی خاک (تراکم) یک شکل فیزیکی از تخریب خاک است که باعث تغییر ساختار خاک، محدود کردن نفوذ آب وهوا و کاهش نفوذ ریشه در خاک شده و در حالت شدید باعث تغییر شکل ریشه، رشد، جوانه زنی دیررس، سرعت جوانه زنی کم و مرگ و میر گیاهی بالایی می شود . تراکم خاک تأثیر مستقیم بر خواص فیزیکی خاک مانند چگالی حجمی و تخلخل دارد. تراکم خاک باعث کاهش نسبت تخلخل ، اکسیژن و مواد غذایی قابل دسترس مورد نیاز گیاه می شود. در اثر تراکم خاک، درصد خلل و فرج به خصوص خلل و فرج های بزرگ خاک کاهش می یابد. بنابراین رشد ریشه گیاه محدود شده و برای رشد طولی و عرضی خود نیاز به صرف انرژی بیشتری نسبت به حالت عادی دارد. در صورتی که خاک خیلی متراکم شده باشد، رشد ریشه متوقف شده و قادر به عبور از لایه متراکم شده نمی باشد. هدف از این مطالعه به دست آوردن تراکم مناسب خاک برای محصولات ذکرشده می باشد. در این تحقیق عامل مستقل نوع کاشت در دو سطح که آزمون فشردگی محصور (CCT) و آزمون فشردگی نشست صفحه ای و فشردگی محصور (PST+CCT) را برای 3 محصول خربزه، خیار و هندوانه اعمال شده، مقدار بهینه آن ها استخراج گردیده است. در این آزمایش از 144 عدد گلدان پرشده با خاک مزرعه ای استفاده شد. آزمایش در آزمایشگاه مکانیک خاک گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه بوعلی سینا همدان و آزمون فشردگی با دستگاه CBR انجام شد. برای محصولات از دو سطح رطوبت 15 و 5/17 درصد وزن خشک خاک و چهار سطح چگالی 3/1، 4/1، 5/1 و 6/1 (گرم بر سانتی متر مکعب) استفاده گردید. پارامترهای مدت زمان جوانه زنی (برحسب روز)، طول ساقه (میلی متر)، طول ریشه (میلی متر) و وزن گیاهچه با ریشه عاری از خاک (برحسب گرم) مورداندازه گیری و بررسی قرار گرفت و مقادیر آن ها ثبت شدند. تجزیه وتحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) بر روی متغیرهای مستقل رطوبت و چگالی و نوع کشت و متغیرهای وابسته طول ساقه، طول ریشه، مدت جوانه زنی و وزن گیاهچه انجام شد. در قالب طرح کاملاً تصادفی در مراحل جوانه زنی و رشد رویشی تا 10 روز پس از کشت برای مقایسه داده ها انجام شد. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ورژن (IBM SPSS STATSTIC 22 ) انجام شد. در این طرح تأثیرعوامل نوع کاشت در دو سطح،