تزیین همواره عنصری اساسی در معماری ایران بوده است که در برخورد با تحوالت فرهنگی صورتهای جدیدی به خود گرفته است. پژوهشهای بسیاری درباره معماری ایران بعد از فرآیند مدرن شدن صورت گرفته است. با توجه به این مسئله که تزیینات همواره در معماری حضور داشتهاند، لذا تزیینات در معماری ایران عنصری جداییناپذیر بوده است. در این میان پژوهشی مبتنی به بررسی ارتباط بین تزیینات بناها با تحوالت فرهنگی و تعیین وضعیت این تزیینات و ویژگیهای آنها بعد از فرآیند مدرن شدن صورت نگرفته است. هدف این پژوهش بررسی تحوالت فرهنگی و تاثیرپذیری تزیینات از آنها میباشد. همچنین دستیابی به این موضوع که تزیینات در خالل تحوالت فرهنگی صورت گرفته به چه شکلی درآمدهاند. از آنجا که اثرگذاری فرهنگ بر انسانها موضوعی آشکار میباشد، جهت بررسی تحوالت فرهنگی ذکر شده و اثرگذاری آنها بر تزیینات نیازمند رجوع به مباحثی در حوزه انسان شناسی فرهنگی نیز میباشیم. پرسش اصلی این است که ارتباط تزیینات معماری ایران با لایههای عمیق فرهنگ ایرانی پس از دوره سنتی در چه وضعی قرار گرفت؟ همچنین پژوهش دارای پرسشهای فرعی دیگری میباشد همچون، تزیینات معماری ایران پس از مدرنیته از منظر فرهنگی دارای چه ویژگیهایی هستند؟ در دوره معاصر ایران با توجه به بافت اجتماعی چه نوع تزییناتی امکان حضور پیدا میکنند؟ گونههای مختلف تزیینات چقدر از تغییرات اجتماعی تاثیر گرفتهاند؟ برای پاسخ به این پرسشها از روش کیفی – توصیفی استفاده شده است. گردآوری دادهها، از مدارک متنی و تصویری که از منابع کتابخانهای و منابع بر بستر شبکه به دست میآیند انجام پذیرفته است. همچنین کالبد بناها نیز از منابع تحقیق است و بررسی تزیینات نمونههایی از بناهای معماری دوره مربوطه در پژوهش صورت میگیرد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که تزیینات بناهای قاجاری به ویژه نقوش آنها عناصری دارند که با بستر جغرافیایی و فرهنگی ارتباط تنگاتنگی دارند. اگرچه در نگاه اول بهنظر میرسد که هنرمند قاجاری این تزیینات را بدون اینکه در پس آنها مفهومی باشد بهکار برده است اما هر یک دارای معنا و ارتباط با دیگر عناصر فرهنگی جامعه هستند و هنرمند در انتخاب و بهکارگیری نقوش و تزیینات سعی کرده باورهای مردم آن دوره و عوامل فرهنگی را حفظ کند.
