مجتبی حیدری

سازند سروک یکی از واحدهای کربناته ی سنگ چینه ای مهم گروه بنگستان در طی کرتاسه ی میانی (آلبین پسین-تورونین آغازین) در حوضه ی زاگرس (جنوب باختری ایران) نهشته شده است و از مخازن مهم هیدروکربنی به شمار می رود. به منظور تفسیر رخساره ها، محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند سروک در بخش باختری حوضه ی زاگرس، پنج برش سطحی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تغییرات بافتی و خصوصیات سنگ شناختی 30 ریزرخساره متفاوت تشخیص داده شد که در شش گروه رخساره ای پهنه کشندی، لاگون، پشته ی زیرآبی، ریف رودیستی، جلوی ریف/ دریای باز کم ژرف و حوضه نهشته شده اند. رخساره های بخش زیرین سازند سروک (آلبین- اوایل سنومانین) شامل سکانس های I و II در یک رمپ کربناته نهشته شدند که در سنومانین تا اوایل تورونین (بخش بالایی سازند سروک) به یک شلف حاشیه دار تبدیل گردید. این تکامل پلتفرم کربناته ناشی از تغییر رژیم تکتونیکی صفحه ی عربی از حاشیه ی غیر فعال به حاشیه ی فعال و احتمالا فعالیت گسل های پی سنگی و فرارانش پوسته اقیانوس نیوتتیس در حاشیه ی شمال خاوری صفحه ی عربی در کرتاسه ی پسین بوده است که موجب ایجاد بالاآمدگی و گسترش پشته های زیرآبی و ریف رودیستی حاشیه پلتفرم و نیز حوضه های میان شلفی و پلتفرم های جدا افتاده به وِیژه در زون لرستان گردیده است. فعالیت گسل های پی سنگی باعث خروج پلتفرم از آب و ایجاد ناپیوستگی های فرسایشی (مرز سکانسی نوع اول) بویژه در مرز سنومانین/ تورونین و حذف رسوبات یا عدم رسوبگذاری گردیده است سازند سروک دارای پنج سکانس رده سوم است که الگوی انباشت آن ها بیانگر تاثیرپذیری از تغییرات ایوستازی در اواخر آلبین تا اواسط سنومانین است، اما اثر تکتونیک منطقه ای در اواسط سنومانین و اوایل تورونین به ایوستازی اضافه گردیده است. سیمانی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، نوریختی، آشفتگی زیستی، میکریتی شدن و تراکم فیزیکی-شیمیایی از فرایندهای دیاژنزی مشاهده شده در سازند سروک می باشند. رسوبات کربناته سازند سروک در منطقهی مورد مطالعه دارای تخلخل پایین (میانگین تخلخل 72/2 درصد) هستند. اگرچه مقادیر تخلخل از 13/0 تا 11 درصد متغیر است. سرعت موج P اندازه گیری شده از 5208 تا 6531 متر بر ثانیه در این سازند متغیر است. تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که این تغییرات در ویژگی های صوتی وابسته به ترکیب کانی شناسی، مقد