کارگزاران دستگاه دیپلماسی عصر پهلوی از این واقعیت غافل مانده که بدون شناخت تحولات بین المللی، به طور واکنشی از یک سو به سوی دیگر کشیده می شدند. موضوع مذکور ناشی از ناآگاهی از این مسئله بود که بر نظام سیاست جهانی موازینی حاکم بود که بدون آشنایی با قواعد بین المللی و تحولات مربوط به آن تصمیم گیری در سیاست خارجه با چالش های فراوانی مواجه می شد.درشهریور 1320 و کوتادی 28 مرداد سال 1332 با دو ائتلاف قدرت های بزرگ علیه ایران مواجه هستیم. مقاله حاضر در قالب چهارچوب نظری ساختار- کارگزار در تلاش برای پاسخ به این سوال است که چه عاملی در شکل دهی ائتلاف قدرتهای بزرگ علیه ایران نقش اساسی داشته و چگونه دستگاه دیپلماسی در هردو مقطع تاریخی گرفتار ائتلاف قدرت های بزرگ شد؟ فرضیه پژوهش این است که خطاهای شناختی کارگزاران و کنش های غیرواقع بینانه نخبگان سیاسی و فقدان استراتژی در روابط خارجی موجب ناکامی دستگاه دیپلماسی و ائتلاف قدرتهای بزرگ شد. نوآوری مقاله حاضر نسبت به دیگر نوشته ها، در تمرکز بر کنش های غیر واقع بینانه کارگزاران دستگاه دیپلماسی به عنوان عاملی برای واکنش قدرت های بزرگ است. فرضیه اصلی مقاله این است که کنشهای غیر واقع بینانه کارگزاران دستگاه دپلماسی، زمینه همسویی قدرتهای بزرگ در آن مقطع و در نهایت ائتلاف مصلحتی آنها علیه ایران را فراهم ساختند.
