1404/03/17

مهدی حاجی ولیئی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 23488858700
دانشکده: دانشکده علوم پایه
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
به کارگیری روش طیف سنجی فلورسانس اشعه ایکس (WDXRF) در مطالعه سکه های نقره ای ساسانیان
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
فلورسانس اشعه ایکس، ساسانیان، ضرابخانه، عناصر ردیاب، نقره
سال 1394
مجله پژوهش های باستان شناسی ایران – دانشگاه بوعلی سینا همدان
شناسه DOI
پژوهشگران مهدی حاجی ولیئی ، بیتا سودایی

چکیده

مطالعه اشیاء باستانی با استفاده از روشهای غیر مخرب که به نمونه های باستانی آسیب نمی رساند، امری متداول در دنیای امروزی گردیده است. تکنیک هایی نظیر PIXE (تابش اشعه ایکس القا شده توسط پروتون)، XRF(فلورسانس اشعه ایکس) ، XRD (پراش اشعه ایکس) برای این منظور بکار گرفته شده اند . در این پژوهش نیز ترکیب شیمیایی 16 سکه نقره متعلق به شاهان ساسانی همچون پیروز، بلاش، قباد اول، خسرو اول، هرمز چهارم، خسرو دوم، و اردشیر سوم که در موزه ملی ایران واقع در تهران موجود می-باشند، با استفاده از فلورسانس اشعه ایکس (XRF) به صورت علمی مورد مطالعه قرار گرفته است . در کنار نقره به عنوان عنصر اصلی، فلزاتی همچون آهن، طلا، و سرب مشاهده شدند. با اطلاعاتی که تاکنون بدست آمده است بعضی عناصر نقش عناصر ردیاب و شاخص را بازی می کنند که از روی حضور و یا عدم حضور آن عناصر و همچنین درصد آنها، می توان به نتایج مهمی از قبیل اصل بودن و یا تقلبی بودن سکه ها رسید. همچنین آنالیز عنصری اشیاء باستانی اطلاعاتی در باره شرایط سیاسی و اقتصادی پادشاهان مورد علاقه فراهم می کند. تاثیر جنگ های طولانی و شکست یا پیروزی شاهان را می توان در کم و زیاد شدن نقره موجود در سکه ها دید. در واقع قدرت سیاسی بر قدرت اقتصادی تاثیر می گذارد و همچنین قدرت اقتصادی تقویت حکومت و سیاست را به همراه دارد. شاهان آن دوره برای ضرب سکه های خود از چه معادنی استفاده میکردند؟ سوالی که در این پژوهش سعی شده است تا به آن پاسخ داده شود. برای استحصال نقره از دو نوع معدن سرب بنام های سروسایت و گالنا استخراج صورت می گرفته است. بنظر میرسد نقره بکار رفته در سکه های مورد مطالعه در این تحقیق که در ضرابخانه های استخر، اردشیرخوره، دارابگرد، رامهرمز، بیشاپور، اکباتان، و سیستان ضرب شده اند ، از معادن سروسایت استخراج شده اند