دریاچه های سدهای زمینل غزشی از پدیدهای زمین شناسی هستند که علیرغم زیباییهای خاص خود میتوانند به عنوان یک خطر زمینشناسی مطالعه شوند. بهمن سنگی سیمره حداقل 3 سد و دریاچه زمینلغزشی در جنوب غرب ایران به وجود آورده است. سد زمینلغزشی جایدر یک سد نعل اسبی شکل تشکیلشده از بلوکهای بزرگ سنگی است. طول سد جایدر بیش از 11000 متر و ارتفاع متوسط آن 140 متر از سنگ کف است. این سد بر روی رودخانه دائمی کشکان در جنوب شهر پلدختر و حدفاصل روستاهای سراب جهانگیر و باغ جایدر، تشکیلشده است. با توجه به ابعاد هندسی و پایداری این سد تا حال حاضر، میتوان آن را قدیمیترین و بزرگترین سد زمینلغزشی ایران با مصالح سنگی نامید. دریاچه جایدر بهعنوان دومین دریاچه زمینلغزشی منطقه، دارای طول 36000 متر و مساحت 65 کیلومترمربع است. دریاچه جایدر از جنوب شهر پلدختر تا روستای جلگه خلج در مسیر جاده پلدختر – خرمآباد گسترش داشته است. بررسیهای انجامشده نشان میدهد، شکلگیری و مرگ این دریاچه در 3 مرحله است. 1 -وقوع بهمن سنگی سیمره و تشکیل سد زمینلغزشی جایدر 2 -بسته شدن مسیر رودخانه کشکان و تشکیل دریاچه و آبگیری تا تراز 740 متر از سطح دریا 3 -تخلیه آب دریاچه بهوسیله یک کانال فرسایشی )سرریز( در سازند گچساران )سنگبستر رسوبات دریاچه جایدر(. رادارگرام های تهیه شده از روش ژئوفیزیکی رادار نفوذی زمینی )GPR )با آنتن 10 مگاهرتزی نشان داد ضخامت رسوبات موجود در محل دریاچه جایدربه طور متوسط 70 متر است. بنابراین می توان گفت آب دریاچه جایدر از ارتفاع 640 تا 740 متر از سطح دریا باالآمده است. شواهد صحرایی نشان داد یک ارتباط هیدرولیکی بین دریاچه جایدر و دریاچه بزرگتر )دریاچه سیمره در غرب محل مطالعه( وجود داشته است. آب دریاچه جایدر در تراز بیش از 740 متر بهصورت دائمی از طریق یک دره فرسایشی به دریاچه سیمره تخلیهشده است. همچنین میتوان گفت به احتمال زیاد خشک شدن دریاچه جایدر بعد از گسیختگی سد زمینلغزشی سیمره، بوده است. به نظر میرسد معادن غنی شن و ماسه در شرق منطقه و مسیر رودخانه کرخه بعد از تخلیه دریاچههای سیمره و جایدر تشکیلشدهاند. در محل دریاچه جایدر یک پهنه رسوبی وجود دارد که به علت برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مستعد بروز برخی خطرات زمینشناسی از فرسایش خندقی و بدلند میباشند.
