مرتضی قائمی

در دوران معاصر "ارزیابی میزان کیفیت" ترجمه ها به عنوان یکی از اصلی ترین زیرمجموعه های "مطالعات ترجمه"، رشد چشمگیری داشته است. پژوهش های انجام گرفته در این حوزۀ علمی درصدد شناخت انواع ترجمه و بهبودبخشی و کیفیت سنجی آن از طریق ارائۀ چارچوب هایی برای سنجش ترجمه هاست. لذا ترجمه شناسی با تکیه بر نظریات علمی در باب چیستی، سبک ها و راهبردهای ترجمه، به دنبال آن است تا بستری مناسب برای پایه ریزی الگوهای مختلفِ کیفیت سنجی ترجمه ها فراهم آورد. از میان الگوهای مطرح شده، الگوی گارسس، مدلی چندبُعدی و با تکیه بر آراء نظریه پردازانی چون نیومارک و وینی و داربلنه مطرح شده است. این الگو مشتمل بر چهار سطح است که هر کدام زیرگروه ها یا تکنیک های خاص خود را دارند. طبق این الگو، انواع تکنیک های ترجمه، دارای جنبه ها و ویژگی های مثبت و منفی هستند، و مقادیر به کارگیری هر تکنیک از سوی هر کدام از مترجمان، نشان دهندۀ میزان جنبه های مثبت و منفی است. وی براساس مقادیر به دست آمده از تکنیک ها، در نهایت میزان ویژگی های مثبت و منفیِ بیانگر کفایت و مقبولیت ترجمه ها و سپس میزان کیفیت آنها را مورد ارزیابی قرار می دهد. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی از نوع مقابله ای پنج ترجمۀ «آیتی، فولادوند، زمانی، مجتبوی، صفارزاده» از سه سورۀ «نبأ، تکویر، مطففین» را به ترتیب با سبک های ترجمه ای «تحت اللفظی، وفادار، معنایی، ارتباطی، آزاد» براساس الگوی گارسس مورد ارزیابی کیفی قرار داده است؛ با تکیه بر آمار و نمودار، مقادیر به دست آمده از تکنیک های به کارگرفته شده از سوی مترجمان مقایسه شده و میزان بهره مندی هر کدام در انواع زیرگروه ها و تکنیک های این آیات از لحاظ کفایت و مقبولیت مشخص گردیده است. برآیند پژوهش نشان داد، به ترتیب براساس بسامد به دست آمده از الف: جنبه های مثبت و ب: جنبه های منفی کفایت و مقبولیت با ارجاع به نمودارها، میزان اولویت ترجمه ها بدین صورت است: الف: 1. صفارزاده،2. مجتبوی،3. زمانی،4. فولادوند،5. آیتی؛ ب: 1. صفارزاده،2. آیتی،3. فولادوند،4. زمانی،5. مجتبوی. براساس مقادیر برآمده از ویژگی های مثبت و منفی، میزان حصول کیفیت ترجمه ها به ترتیب از بالاترین تا کمترین میزان بدین وجه است: 1. مجتبوی 2. زمانی، 3. صفارزاده، 4. فولادوند، 5. آیتی. این مسئله گویای این مطلب است که ترجمۀ آیتی و سپس فولادوند، به علت اه