یکی از مباحث مهم در عرفان عملی ((مراقبه)) است که مراحل سیر و سلوک سالک إلی الله در پرتو این مقوله ی مهم، پی ریزی می شود. از آنجا که یکی از محوری ترین تعالیم امام خمینی (س) مراقبه می باشد و آیت الله بهاری همدانی (ره) از عرفای معاصر نیز در مراسلات خویش بر این مطلب تأکید داشته اند، لذا این پایان نامه با هدف تبیین شباهت ها و تفاوتهای آرای امام خمینی (س) و آیت الله بهاری همدانی (ره) در باب مراقبه تدوین گردیده است. در پی یافتن پاسخ این سوال که چه تعریفی از مراقبه می توان ارائه داد و مراقبه چه ساحاتیی از ساحات انسان در بر میگیرد، تعریف جامعی از مراقبه ارائه شده است و بر اساس برخی اشارات غیر صریح امام خمینی(س) و با استناد به برخی احادیث ،به معنای موسَّع تری از مراقبه دست یافتیم که علاوه بر مراقبه در عرصه ی رفتار ،مراقبه در ساحات صفات و عقاید را نیز شامل می شود. هم چنین مبانی معرفتی مراقبه و نظریه ی تشکیکی بودن مراقبه و مراتب متعدد آن تبیین گردیده است. در پاسخ به این سؤال که مراقبه چه آتار و نتایجی دارد، حبّ و انس ،شرم و حیاء و کشف و شهود به عنوان آثار و نتایج قطعی آن ، که مورد اتفاق نظر قدماء و عرفای معاصر بوده است ،مطرح گردیده است و در تبیین عوامل حدوث و بقاء مراقبه و آفات و موانع آن علاوه بر بررسی آثار قدماء ،به مباحثی مانند تضرّع و توسل و غفلت و دنیا طلبی که در ادبیات عرفانی عرفا، مورد غفلت واقع شده است و امام خمینی(س) و آیت الله محمد بهاری همدانی به آن موضوعات توجّه داشته اند ،پرداخته شده است.
