مهران فرهادی

یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی که فرد در آن پرورش می یابد و در سلامت جامعه نقش مهمی دارد، خانواده است. در میان اعضای خانواده زوجین به عنوان هسته اصلی و تشکیل دهنده نظام خانواده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند به این معنی که نحوه ارتباط زوجین، صمیمیت آنان و میزان رضایتمندی که از زندگی مشترکشان دارند نقش کلیدی در سلامت و بهزیستی یا از هم پاشیدگی نظام خانواده ایفا می‌کند. بنابراین، هدف از این پژوهش تبیین رضایت زناشویی بر اساس نیازهای روانشناختی بنیادی و صمیمیت به واسطه‌ی طرحواره‌های حوزه طرد و راهبرد مقابله ناسازگارانه در مراجعین متقاضی طلاق شهرستان سنندج بود. طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه افرادی را شامل می‌شد که در سال 1402 در سامانه‌های مسیر و تصمیم درخواست طلاق را ثبت کرده بودند. برای تعیین حجم نمونه با استفاده از .جدول کرجسی و مورگان و روش پیشنهادی شوماخر و لومکس(2010) در برآورد حجم نمونه در تحلیل مسیر و معادلات ساختاری که نسبتی از تعداد شرکت کنندگان به تعداد پارامترهای مدل است، تعداد 300 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌های رضایت زناشویی انریج( 1989)، تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و کرایج(2002)، پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره‌های ناسازگار اولیه یانگ(1998)، پرسشنامه صمیمیت واکر و تامپسون(1983) و پرسشنامه نیازهای بنیادی روانشناختی دسی و ریان(2000) بود. از Smart PLS-4 برای تدوین مدل تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری و از SPSS-26برای آمار توصیفی استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد که داده‌های این پژوهش با ساختار عاملی و زیربنای نظری تحقیق برازش مناسبی دارد و این بیانگر همسو بودن سوالات با سازه‌های نظری است ( 36/0<566/0= GOF، 1/0>093/0= SRMR). در بخش درونی مدل و معیارهای بررسی آن،شرط عدم هم خطی برای همه متغیرها رعایت شده بود(VIF در دامنه 4/1 الی 4/3). میزان ضریب تعیین(2/76= R2) و ضریب تعدیل شده (9/75=R2adj) بود. بر این اساس می توان گفت صمیمیت، نیازهای روانشناختی بنیادین، راهبردهای مقابله ناسازگار و طرحواره‌های حوزه طرد روی هم رفته 2/76 درصد از تغییرات رضایت زناشویی را توضیح داده اند. نتایج معادلات ساختاری نشان می‌دهد صمیمیت، تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت زناشویی در سطح اطمینان 99/0 داشته است (008/0= p-value و 666/2 = t-value و 163/0 =β). نیازهای روانشناختی بنیادین، تاثیر مثبت و معناداری بر رضایت زناشویی در سطح اطمینان 99/0 داشته است (000/0= p-value و 778/4 = t-value و 202/0 =β). متغیر راهبردهای مقابله ناسازگار در سطح اطمینان 99% بر رضایت زناشویی تاثیر منفی و معناداری دارد (000/0= p-value و 378/8 = t-value و 471/0 =β). متغیر طرحواره‌های حوزه طرد در سطح اطمینان 99/0 بر رضایت زناشویی تاثیر منفی و معناداری دارند (001/0= p-value و 305/3 = t-value و 176/0 =β). اثر غیر مستقیم صمیمیت بر رضایت زناشویی با میانجی‌گری راهبرد مقابله ناسازگار در سطح اطمینان 99/0 معنادار بوده است و از اثر مستقیم آن بیشتر بود و می‌توان استنباط کرد که شدت اثر غیر مستقیم از اثر مستقیم بیشتر بوده است (000/0= p-value و 088/8 = t-value و 260/0 =β). همچنین اثیر غیر مستقیم نیازهای روانشناختی بنیادین بر رضایت زناشویی با میانجی گری طرحواره های حوزه طرد معنادار بوده است و کمتر از اثر مستقیم بود. لذا اینگونه استنباط می‌گردد که شدت اثر مستقیم از غیر مستقیم بیشتر بوده است (001/0= p-value و 207/3 = t-value و 081/0 =β) بنابراین با توجه به اهمیت رضایت زناشویی در زندگی زوجین و نقش تعیین کننده‌ی سایر متغیرهای موجود در مدل، لزوم توجه و آگاه کردن افراد و نگاه ویژه به این متغیرها در سیاست‌های کلان و اجرایی مرتبط با ازدواج و خانواده ضرورت می‌یابد.