هدف پژوهش شناسایی اثر بخشی روش تدریس تفکر استقرایی بر سطوح یادگیری (یادآوری، فهمیدن، کاربستن) دانش آموزان پسر پایه دوم متوسطه شهر همدان در درس زیست شناسی بود. طرح پژوهشی مورد استفاده از نوع آزمایشی (چهار گروهی سولومون) بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پسر پایه دوم متوسطه دبیرستان های روزانه و دولتی شهر همدان و روش نمونه گیری از نوع خوشه ای است. در این طرح از پرسشنامه محقق ساخته پیشرفت تحصیلی 30 سؤالی از نوع چهار گزینه ای(با روایی محتوایی) استفاده شده که 10 سؤال اول آزمون را یاآوری (میزان یادگیری) و 20 سؤال بعد آزمون پیشرفت تحصیلی را فهمیدن و کار بستن (عمق یادگیری) اندازه گیری می کرد. در طرح آزمایشی 80 نفر از دانش آموزان به صورت تصادفی در چهار گروه (دو گروه کنترل و دو گروه آزمایشی) 20 نفری قرار گرفتند. در ابتدا از آزمودنی ها با استفاده از آزمون محقق ساخته پیشرفت تحصیلی پیش آزمون به عمل آمد. طرح آزمایشی طی 7 جلسه اجرا شد و پس از اتمام جلسات آموزشی از هر چهار گروه بعد از آزمون(آزمون محقق ساخته پیشرفت تحصیلی) به عمل آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها در تمامی فرضیه ها از تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیره (مانووا) استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش به روش تفکر استقرایی بر میزان یادگیری (سطح یادآوری) دانش آموزان معنادار بود. ولی به کار گیری این روش تدریس بر عمق یادگیری (سطوح فهمیدن و کاربستن) معنا دار نبود. بنابراین روش تدریس استقرایی میزان یادگیری دانش آموزان را در درس زیست شناسی افزایش می دهد اما نمی تواند عمق یادگیری آنان را ارتقا دهد.
