امیر مؤمنان علی (ع) همراه با توصیه ها و دستورات اخلاقی خود سعی کرده اند که فلسفۀ آن توصیه ها و دستورات را به زیباترین شکل ممکن برای مخاطبانشان روشن کنند و این به معنای اعتقاد آن حضرت به استدلال پذیری احکام اخلاقی است. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی به استنباط و بررسی استدلال های اخلاقی در کلام امیر مؤمنان (ع) پرداخته شده است و هدف از انجام آن اثبات این مطلب است که آن حضرت دستورات اخلاقی را صرفاً بیانگر احساسات و امیال افراد یا قرارداد اجتماعی، یا دستور آمران و ناهیان نمی دانستند، بلکه در توصیه های اخلاقی خود هم به مصالح و مفاسد رفتارهای انسان نظر داشته اند و هم به توانایی درک آن مصالح و مفاسد به وسیلۀ مخاطبان آن توصیه ها. با توجه به اینکه برخی احکام اخلاقی معطوف به وظیفه انسان و برخی معطوف به نتیجه افعال او هستند، امام (ع) در تبیین دستورات و توصیه های اخلاقی خود هم به استدلال های وظیفه گرایانه نظر داشته است و هم از استدلال های نتیجه گرایانه به بهترین شکل ممکن بهره برده است. گرچه در نگاه حکیمانۀ آن حضرت دستور اخلاقیِ وظیفه گرایانه ای که به هیچ غایتی معطوف نباشد، هرگز محقق نمی شود و همۀ افعال نهایتاً متوجه غایت و هدفی هستند و آن تقرّب به کمال مطلق از راه آراستگی به صفات کمال و جمال الهی است.
