مهرداد براتی

چکیده: منطقه موردمطالعه (ازندریان) از نظر تقسیمات زمین شناسی ایران بخشی از زون دگرگونی _ نفوذی _ سنندج _ سیرجان در شمال باختری شهرستان ملایر واقع شده است. رگه های کوارتز موجود در این منطقه در سنگ هایی با میزبان شیستباسن ژوراسیک تشکیل شده است. این رگه ها از لحاظ اقتصادی دارای اهمیت هستند که بیشتر در صنایع شیشه سازی و ماسه های ریخته گری مورد استفاد قرار می گیرند. از نظر کانی شناسی کانی های اصلی تشکیل دهند رگه ها شامل کوارتز و مسکویت است. گسل های موجود در این محدوده بیشتردارای روند جنوب شرقی و شمال غربی هستند. در مطالعات صحرایی از رگه های کوارتزی منطقه ازندریان تعداد 27 رگه کوارتزی مشاهده گردید. رگه ها و اندیس های کوارتزی در این منطقه بیشتر به رنگ های شیری، سفید، زرد و دودی دیده می شوند. به دلیل منشأ دگرگونی رگه های کوارتزی و آزادشدن سیلیس در طی فرایندهای دگرگونی این نوع رگه ها با اندازه متفاوت در سنگ های دگرگونی ایجاد شده اند. دمای همگن شدگی سیالات درگیر بیشتر در محدوده 170 – 130 درجه سانتی گراد است و همچنین مقدار شوری در محدوده 0.49 تا 9.4 درصد وزنی معادل نمک طعام به دست آمده است. سه گروه از میانبارهای سیال در کانی کوارتز نمونه های موردمطالعه مشاهده شده است که شامل میانبارهای تک فازی غنی از گاز (V)، تک فازی غنی از مایع (L) و دوفازی غنی از مایع (L+V) همراه با حباب کوچک گازی است که نوع آخر از همه بیشتر است. بیشتر میانبارهای سیال از نوع ثانویه و اولیه هستند و مقدار کم میانبارهای ثانویه کاذب مشاهده شده است. باتوجه به اینکه دمای یوتکتیک (Te) در محدوده 21- درجه قرار دارد در نتیجه نمک احتمالی سیالات NaCl است. وجود میانبارها با نسبت متفاوتی از فاز مایع و گاز در کانی کوارتز نشان دهنده وجود جوشش در سیالات سازنده رگه است. باتوجه به اینکه دو فرایند جوشش و رقیق شدگی با آب های سطحی در کانی سازی دخالت داشته اند می توان نتیجه گرفت که رگه های کوارتزی منطقه محصول فعالیت گرمابی وابسته به فعالیت دگرگونی است و سیالات کانی ساز دارای منشأ دگرگونی هستند که در اثر کاهش فشار و دما کوارتز را در فضاهای خالی ته نشین کرده اند. مقادیر 18Oδ به دست آمده در نمونه های کوارتزی برداشت شده از رگه های سیلیسی موجود در منطقه موردمطالعه تغییراتی بین 12+ تا 19.7+ در هزار را نسبت به استاندارد میانگین آب اقیان