مهرداد براتی

کانسار مس نارباغی مرکزی در25 کیلومتری شمال شرق شهر ساوه از توابع استان مرکزی واقع شده است. این کانسار در بخش میانی کمان ماگمایی ارومیه دختر واقع شده و قدیمی ترین واحدهای سنگی در منطقه مربوط به آندزیت ها و توف های سیلیسی به سن ائوسن بوده که میزبان اصلی کانسار مس نارباغی مرکزی می باشند. این منطقه از نظر سنگ های موجود بیشتر شامل سنگ های آذرین بیرونی با ترکیب آندزیتی و گاهی آندزیتی – بازالتی و ریولیتی می باشد و هیچ گونه سنگ آذرین درونی در منطقه شناسایی نگردید. ساخت و بافت ماده معدنی در این کانسار به صورت پر کننده فضای خالی، به صورت پراکنده، به صورت رگه و رگچه ای و جانشینی می باشد و به دلیل شباهت فراوان از نظر کانی شناسی، سنگ میزبان، ساخت و بافت و ژئومتری به کانسار مس اپی ترمال از نوع سولفیداسیون متوسط را نشان می دهد. بیشترین فاز دگرسانی از نوع سیلیسی شدن، سریسیتی، آرژیلیتی و اپیدوتی شدن می باشد. به دلیل دگرسانی شدید و مطالعه توسط میکروسکوب نوع الکترونی SEM در منطقه نارباغی مرکزی کانه زایی مس بیشتر به صورت کالکوسیت، بورنیت و کوولیت مشاهده شده است. بیشتر سنگ های آتشفشانی منطقه در محدوده سنگ های آذرین ساب آلکالن قرار گرفته و از لحاظ شاخص اشباع از آلومین در محدوده متا آلومین جای می گیرند. بیشترین حجم سیالات درگیر در منطقه را فاز مایع (سیال غنی از مایع) به خود اختصاص داده است و فاز گازی تنها 10 تا 30 درصد حجم سیالات درگیر در منطقه نارباغی مرکزی را اشغال کرده است. آزمایش میکروترمومتری بر روی 27 نمونه سیال درگیر نشان داد که نمونه ها دارای دمای همگن شدگی بین 116 تا 230 درجه سانتی-گراد می باشند. داده های میان بار سیال، گستره دمایی بین 22- تا 21- را برای ذوب نهایی یخ نشان می دهند که نشانگر شوری متوسط سیالات درگیر نمونه های مورد مطالعه می باشد. بر اساس داده های درجه حرارات و شوری که توسط آنالیز میان بار سیال بدست آمده است مشخص گردید نمونه های کانسار نارباغی مرکزی در محدوده اپی ترمال قرار می گیرند. با توجه به فراوانی سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی – رسوبی به سن ائوسن در منطقه مورد مطالعه، این سنگ ها در تشکیل سیالات تشکیل دهنده کانسار نقش به سزایی دارند. با توجه به ایزوتوپ های اکسیژن در نمونه های کوارتزی که بین 4+ و 8/1 – می باشند می توان گفت که احتمالا فرآیند اختلاط بین آب های ماگمایی