منطقه تاریخی و زیررزمینی ارزانفود، یکی از مجموعه معماری های دست کند استان همدان است که در روستای ارزان فود در 25 کیلومتری جنوب شرق شهرهمدان بین کوهپایه های کم ارتفاع ،دره های کم عمق با شیبی ملایم و رود خانه دائمی در رشته کوه گراتیتوئیدی الوند واقع شده است. بررسی های انجام گرفته بیانگر این واقعیت است که این مجموعه به صورت دست کند در بستری از انواع سنگ های شیستی و رگه های سیلیسی ایجاد شده و بسیار گسترده می باشد. شهر زیرزمینی ارزانفود یکی از عجیب ترین سازه های دست کند در ایران است که به دلیل حفر اتاق های متصل به یکدیگر در طبقات مختلف و در دل تپه ای از سنگ شیستی و با تعبیه کانال های آبرسانی و حوضچه های ذخیره آب ،از دیگر مجموعه های دست کند ایران متمایز می شود. بررسی های انجام شده، نشان می-دهد که ساخت این دست کند توسط عوامل زمین ریخت شناسی، زمین شناسی مهندسی با خواص آبدهی ویژه سنگ های مشخص صورت گرفته است.
