عصمت در لغت به معنای منع و نگه داشتن و در اصطلاح عبارت است از وجود نیرویی در انسان معصوم که او را از ارتکاب خطا و گناه حفظ می کند. امامیه بالاتفاق «عصمت» را برای امام ضروری دانسته و با دلائل عقلی و نقلی به اثبات آن پرداختند. ولی آلوسی این عقیده شیعه را انکار کرده و مدعایش را به برخی از خطبه های نهج البلاغه مستند نموده و می گوید: «اذعان امام علی(ع) به خطا و طلب مغفرت» دلیل بر عدم عصمت حضرت می باشد. مقاله حاضر کوشیده، با تکیه بر روش اسنادی، تحلیلی به بررسی انتقادی دیدگاه آلوسی بپردازد و نسبت این اعترافات با عصمت را بازکاوی نماید. یافته های پژوهشی حاکی از این است که او، بدون توجه به سیاق کلام، نگاه منظومه وار به سخنان امام علی(ع) و اکتفا به ظاهر عبارات، برخی از فرازهای نهج البلاغه را به صورت تقطیع و گزینشی در جهت اهداف خاص مورد بهره برداری قرار داده است؛ اذعان امام به «خطا» بر اساس اندیشه توحیدی و ناظر به بُعد مُلکی و «طلب مغفرت» حضرت، به دلیل متفاوت بودن لسان دعا با شریعت به دلیل اشتغال به امور مباح و ناظر به جنبه تعلیم و تربیت امت می باشد و منافاتی با «عصمت» ندارد، از این رو ادعای وی سست و بدون پشتوانه متقن و عقلانی می باشد. اکنون با توجه به اینکه از یک سو شیعه در مورد برخورداربودن امام از ویژگی «عصمت» اجماع دارند و از سوی دیگر افرادی نظیر آلوسی با شبهه افکنی درصدد متزلزل نمودن عقائد امامیه بر آمده اند، از این رو پرداختن به موضوع بحث جهت روشن شدن حقیقت، ضرورت مضاعفی دارد.
