مبانی مشروعیت حکومت یا حق حاکمیت ازجمله مفاهیم کلیدی در مباحث دینی و سیاسی است.این مسئله به مبانی یک نظام سیاسی برمی گردد و این از دیرباز موردتوجه متفکران جهان بوده است. در مبانی مشروعیت حاکمیت دو سئوال اساسی مطرح است، مبنی بر این که اولاً بر اساس چه مبنا و معیاری فرد یا گروهی حق حاکمیت و صدور دستورات الزام آور دارند؟ ثانیا بر اساس چه معیاری مردم موظف به اطاعت از حاکمیت می شوند؟ در اندیشه سیاسی اسلام مشروعیت حاکمیت از جانب خداوند است،زیرا همه جهان ملک خداست و تنها خداست که از حاکمیت مطلق برخوردار می باشد،درنتیجه تنها کسانی حق حاکمیت دارند که از طرف خداوند منصوب شده باشند. همه مسلمین بر این اتفاق نظر دارند که مشروعیت حکومت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم)از جانب خداوند است،اما پس از پیامبر مبانی مشروعیت،نزد شیعه و اهل سنت تغییر یافت،لذا هدف از این پژوهش بررسی تطبیقی مبانی مشروعیت حاکمیت از منظر امامیه،معتزله واشاعره با تکیه بر بیان مشترکات فکری آن ها،به جهت دست یابی به شناخت درست از اندیشه کلامی،سیاسی هر سه مذهب کلامی است.که با تشریح آن،نظریه نظام مند اسلام در خصوص حقیقت مشروعیت یا عدم مشروعیت حکومت ها و زمام داران روشن خواهد شد. پژوهش حاضر مشتمل بر چهارفصل است در فصل اوّل:(طرح پژوهش )،ضمن بیان مسئله،اهمیّت و پیشینه موضوع ،که به روزهای اولیه بعد از رحلت پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله وسلم)برمی گردد،توضیح داده شده و در فصل دوّم: (کلیات،تعاریف،مفاهیم)،در تبیین مبانی مشروعیت و تعاریف مفهوم مشروعیت تحت عناوین: قانونیت،شرعیت،مقبولیت،حقانیت و توجیه عقلانی سلطه بیان شده است. در فصل سوم:(ضرورت و بایستگی های امامت و خلافت)، تبیین شده است. امامت یکی از اصول بنیادین اسلامی است که اصول دیگر در پرتو آن،تفسیر و تبیین می شود،مذاهب اسلامی هر یک به نحوی آن را با عقاید خود پیوند داده اند.اما در شیعه،برجستگی های خاص دارد که این مذهب را به امامیه،مشهور ساخته و مفهوم خلافت مبین اعطاء حق حاکمیت به انبیاء(علیهم السلام) است و در اصطلاح سیاسی مسلمین مقصود جانشینی نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه واله وسلم)است ،در این فصل ضمن بیان تعاریف امامت،جایگاه والای امامت در تفکر اسلامی بیان شده،اکثر مذاهب و متکلمان اسلامی،امامت را واجب می دانند و در نحوه وجوب آن(کلامی،فقهی،عقلی،نقلی) اختلاف نظر دا
