محمدعلی ابوطالبیان

هدف: ازآنجاکه ممکن است کاشت چغندرقند به‌دلایلی مانند بارندگی و یا اختصاص آب در اوایل فصل رشد به دیگر محصولات زراعی بهتأخیر تأخیر بیفتد، این پژوهش مزرعه‌ای به بررسی امکان جبران عوارضتأخیر تأخیر کاشت چغندرقند با هیدروپرایمینگ بذر و محلول‎پاشی هیومیک‌اسید بر عملکرد و برخی صفات تکنولوژیکی آن پرداخته است. روش پژوهش: پژوهش در سال زراعی 1400 در اسدآباد در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل اجرا شد. تاریخ­های کشت پنجم و 19 فروردین‌ماه، دوم و 16 اردیبهشت‌ماه در کرت‎های اصلی و پرایمینگ بذر (در دو سطح هیدروپرایمینگ و پرایم‌نشده) و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید (اسپری آب و محلول‌پاشی 6 گرم در لیتر هیومیک‌اسید) به‌صورت فاکتوریل در کرت‎های فرعی قرار گرفتند. برای تیمار هیدروپرایمینگ، بذور به‌مدت 28 ساعت در دمای 22 درجه سانتی‌گراد در آب خیسانیده شدند و پس از برگشت به رطوبت اولیه کشت شدند. یافته‌ها: ترکیب هیدروپرایمینگ و محلول‎پاشی هیومیک‌اسید تا تاریخ کاشت سوم سبب جبرانتأخیر تأخیر کشت بر عملکرد ریشه شد. کم‌ترین مقادیر سدیم و پتاسیم ریشه به‌ترتیب در تاریخ‌های چهارم و دوم کاشت بدون توجه به تیمارهای هیدروپرایمینگ و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید مشاهده شد. در تاریخ کاشت اول محلول‌پاشی هیومیک‌اسید به تنهایی سبب شد بیش‌ترین سدیم در ریشه مشاهده شود (45/5 میلی‌اکی‌والان در 100 گرم) درحالی‌که در همین تاریخ کاشت، کم‌ترین پتاسیم ریشه از محلول‌پاشی هیومیک‌اسید و هیدروپرایمینگ بذر به‌دست آمد (4/2 میلی‌اکی‌والان در صد گرم). بیش‌ترین آلکالیته در تاریخ کاشت اول با محلول‌پاشی هیومیک‌اسید با نسبت 38/4 مشاهده شد، در تاریخ کاشت چهارم نیز آلکالیته با محلول‌پاشی هیومیک‌اسید افزایش معنی‌داری نشان داد. کم‌ترین نیتروژن آمینه در تاریخ دوم کاشت با انجام هیدروپرایمینگ بذر ملاحظه شد. کاربرد همزمان هیدروپرایمینگ و هیومیک‌اسید درصد قند سفید را در تاریخ­های اول، دوم و چهارم به‌ترتیب 6/6، 9/4 و 6/8 درصد افزایش داد و بیش‌ترین عملکرد قند سفید در دو تاریخ اول و دوم کاشت به‌ترتیب 15054 و 15895 کیلوگرم در هکتار با محلول‎پاشی هیومیک‌اسید به‌دست آمد. هم‌چنین محلول‌پاشی هیومیک‌اسید در تاریخ کاشت اول سبب کاهش 24 درصدی میزان قند ملاس نسبت به اسپری آب گردید. نتیجه گیری: براساس نتایج کاربرد همزمان هیدروپرایمینگ بذر و محلول‌پاشی هیومیک‌اسید در تمام تاریخ‎های کشت سودمند است، اما در صورتتأخیر تأخیر زیاد در تاریخ کشت، هیدروپرایمینگ بذر سودمندی بیش‌تری در مقایسه با محلول‌پاشی هیومیک‌اسید دارد.