محمدعلی ابوطالبیان

به منظور بررسی اثر اسید هیومیک، بیوفسفات و کود فسفر بر خصوصیات کمّی، کیفی و کارایی زراعی فسفر سویا (Glycine max L.) رقم هابیت، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار و تابستان سال 1399 در همدان انجام شد. کود فسفر و بیوفسفات هرکدام در دو سطح مصرف و عدم مصرف و محلول پاشی اسید هیومیک در سه سطح 0، 2 و 4 گرم در لیتر (طی دو مرحله 15 و30 روز پس از سبز شدن به میزان 250 لیتر در هکتار)، عوامل این آزمایش بودند. نتایج نشان داد که در شرایط مصرف کود فسفر، کاربرد همزمان بیوفسفات و اسید هیومیک باعث افزایش ارتفاع بوته (2/19 درصد)، عملکرد زیستی (8/28 درصد) و تعداد غلاف در بوته (4/20 درصد) نسبت به عدم مصرف آن ها شد. مصرف چهار گرم در لیتر اسید هیومیک و بیوفسفات به ترتیب عملکرد دانه را 3/27 و 4/26 درصد و کارایی مصرف آب را 26 و 25 درصد افزایش داد. بالاترین درصد روغن دانه (21/23) با عدم مصرف فسفر و کاربرد همزمان چهار گرم در لیتر اسید هیومیک و بیوفسفات حاصل شد، درحالی که بیشترین درصد پروتئین دانه (3/51) در حضور فسفر، چهار گرم در لیتر اسید هیومیک در نبود بیوفسفات به دست آمد. مصرف توأم بیوفسفات و اسید هیومیک نسبت به مصرف جداگانه بیوفسفات، چهار و دو گرم در لیتر اسید هیومیک به ترتیب باعث افزایش 1/21، 7/35 و 3/48 درصدی کارایی زراعی فسفر شد. بنابراین، مصرف همزمان اسید هیومیک و بیوفسفات افزایش عملکرد کمّی و کیفی سویا را در پی دارد.