محمدعلی ابوطالبیان

به منظور ارزیابی اثرات مختلف کود های زیستی مایکورایزا و رایزوبیوم در مقادیر مختلف کود استارتر نیتروژن بر شاخص های فیزیولوژیکی مهم، عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا رقم اختر آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1395 اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل کودهای زیستی مایکورایزا گونه گلوموس موسه آ و رایزوبیوم فازئولی هرکدام در دو سطح مصرف و عدم مصرف و کود استارتر نیتروژن در سه سطح( 0 ، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد عوامل مورد مطالعه موجب تغییرات معنی دار در روند شاخص های فیزیولوژیکی رشد، عملکرد، اجزای عملکرد و درصد همزیستی قارچ مایکورایزا لوبیا در طول دوره رشد شدند. بیشترین شاخص سطح برگ (9/5) ، وزن خشک کل (860 گرم در متر مربع) و سرعت رشد محصول(44 گرم در متر مربع در روز) در تیمار کاربرد توام دو کود زیستی مایکورایزا و رایزوبیوم در سطح مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن استارتر در هکتار بود. (این تیمار نسبت به تیمار مصرف 60 کیلوگرم نیتروژن و عدم مصرف کودهای زیستی در حداکثر شاخص های LAI ,TDM ,CGR به ترتیب سبب افزایش 68/115و 60 درصد گردید). دو شاخص سرعت جذب خالص(NAR) و سرعت رشد نسبی (RGR) نیز در ترکیب تیماری 60 کیلوگرم نیتروژن استارتر و کاربرد همزمان دو کود زیستی در زمان 60 روز پس از کاشت نسبت به سایر تیمار ها برتر بودند و به ترتیب 25 گرم در متر مربع در روز و 046/0 گرم بر گرم در روز رسیدند که نسبت به تیمار عدم مصرف کود های زیستی در سطح 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به ترتیب 116 و 17 درصد بالاتر بودند. در تمامی سطوح کود نیتروژن استارتر، برهمکنش مایکوریزا و ریزوبیوم باعث افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته و وزن صد دانه شد. بیشترین تعداد دانه در غلاف و وزن دانه نیز از تلقیح همزمان گیاهان با ریزوبیوم و مایکوریزا در مصرف 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بدست آمد نیتروژن بدست آمد. بنابراین مصرف دوکود زیستی مایکورایزا و رایزوبیوم به همراه کاربرد 60 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن استارتر از منبع اوره ترکیب تیماری مناسبی در لوبیا برای افزایش شاخص های فیزیولوژیکی رشد و عملکرد دانه در لوبیا می باشند