محمدعلی ابوطالبیان

یکی از راه های رسیدن به پایداری در نظام های زراعی استفاده از قابلیت ریز جانداران سودمند در جهت بهبود رشد گیاه و کاهش کاربرد کود های شیمیایی است. بنابراین به منظور بررسی تغییر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم نخود تحت تأثیر مزوریزوبیوم و قارچریشه )مایکوریزا( در مقادیر مختلف کود آغازگر نیتروژن، آزمایشی در بهار و تابستان 1394 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه بوعلیسینا، اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل های مورد آزمایش شامل تلقیح بذرها با مزوریزوبیوم Mesorhizobium ciceri )دو سطح کاربرد و بدون کاربرد(، قارچریشه Glomus mosseae )دو سطح کاربرد و بدون کاربرد( و کود آغازگر نیتروژن ) 0،30 و 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار( بود که برای هر دو رقم نخود آزاد و هاشم جداگانه بررسی شد. نتایج آزمایش نشان داد، بیشترین عملکرد دانه و زیست توده )به ترتیب 46 / 2013 و 3 / 5341 کیلوگرم در هکتار( در رقم هاشم در شرایط کاربرد همزمان قارچریشه و مزوریزوبیوم در سطح 30 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. درحالی که در رقم آزاد بیشترین عملکرد دانه و زیست توده )به ترتیب 6 / 2283 و 8 / 4042 کیلوگرم در هکتار( در شرایط کاربرد همزمان منابع زیستی در سطح 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که البته با سطح 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در حضور هر دو کود زیستی، تفاوت معنی داری نشان نداد. بنابر نتایج، کاربرد جداگانه و به ویژه همزمان کودهای زیستی مورد بررسی میزان نیاز به کود آغازگر نیتروژن را میتواند در هر دو رقم تا حد 50 درصد کاهش دهد.