محمدعلی ابوطالبیان

پیش تیمار (پرایمینگ) بذر یکی از روشهای بسیار مؤثر در بهبود فرآیند جوانه زنی و استقرار گیاهچه در شرایط محیطی تنش زا است. به منظور بررسی اثر پیش تیمار بذر بر ویژگی های سبز شدن و رشد ریشۀ سه رقم کلزا آزمایشی به صورت کرت های خردشده (اسپلیت پلات فاکتوریل) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. کرتهای اصلی شامل پنج تاریخ کاشت با فاصله های ده روز و کرتهای فرعی نیز شامل سه رقم کلزا و سطوح پیش تیمار بذر شامل پیش تیمار با آب، سولفات روی و بدون پیش تیمار بود. نتایج نشان داد بالاترین سرعت سبز شدن در رقم اُکاپی و پیش تیمار با سولفات روی بود که توانست به طور میانگین در همۀ تاریخهای کاشت آن را 32 درصد افزایش دهد. بیشترین وزن تر و خشک ریشه در هر سه رقم مربوط به نخستین تاریخ کاشت، 15 شهریور بود. تاریخ کاشت 24 مهر توانست با پیش تیمار با آب )هیدروپرایمینگ( و پیش تیمار با سولفات روی به ترتیب 7 و 10 درصد در رقم اُکاپی، 18 و 23 درصد در رقم زرفام و 32 و 35 درصد در رقم طلائیه نسبت به تیمار بدون پیش تیمار بذر آن ها سبب افزایش طول ریشه شود. حجم ریشۀ رقم اُکاپی در تاریخهای 4 ، 14 و 24 مهر به ترتیب 38 ، 61 و 71 درصد در تیمار پیش تیمار با آب و به ترتیب 51 ، 67 و 47 درصد با پیش تیمار با سولفات روی نسبت به تیمار بدون پیش تیمار برتری نشان داد. بالاترین سطح ریشه در تاریخهای 15 و 25 شهریور در هر سه رقم تحت پیش تیمار با سولفات روی به دست آمد. باوجود کاهش قطر ریشه در اثر تأخیر کاشت ولی پیش تیمار بذر به خوبی توانست قطر ریشه را نسبت به تیمار بدون پیش تیمار بذر در همۀ تاریخ های کاشت جبران کند.