گیاه سیکلامن (Cyclamen persicum) یک گونه گیاه گلدانی مهم و یک گیاه گل زمستانه است که از گل های محبوب به شمار می رود. گیاهان هاپلوئید گیاهانی هستند که تعداد کروموزوم های آنها در دوران اسپروفیتی برابر با کروموزوم های یک گامت (n) است. باتوجه به این که از زمان کاشت تا گلدهی سیکلامن حدود 6 تا 12 ماه زمان لازم است می توان با تولید گیاهان هاپلوئید از طریق آندروژنز، به عنوان یک روش کارآمد و سریع ،جهت تهیه لاین های مادری برای تولید بذرهای دورگ F1 بهره برد. در این پژوهش تأثیر عوامل فیزیکی و شیمیایی، از جمله سطوح مختلف کربوهیدرات های ساکارز، گلوکز و مانیتول و همچنین استفاده از سطوح مختلف کلشی سین، پیش تیمار n- بوتانول، شوک الکتریکی و سانتریفیوژ، بر کشت بساک گیاه سیکلامن در محیط جامد B5 ارزیابی شده. بررسی اثر سطوح مختلف پیش تیمار n بوتانول به مدت 5 ساعت اثر معنی داری(0.05)در کالوس زایی و رویان زایی نشان داد که بهترین تیمار در این آزمایش تیمار 0.1 درصد n- بوتانول با66.6% کالوس زایی و0.7 رویان به ازای هر بساک بود. آزمایش سطوح مختلف پیش تیمارهای شوک الکتریکی و سانتریفیوژ تفاوت معنی داری در سطح 0.05 نشان داد.که باتوجه به نتایج تیمار شوک الکتریکی بر درصد کالوس زایی اثر منفی داشت و درصد کالوس زایی در نمونه شاهد بیشتر بود، همچنین در تیمار سانتریفیوژ تیمار شاهد دارای درصد کالوس زایی بیشتری از بقیه تیمارها بود. اثر متقابل دو عامل شوک الکتریکی و سانتریفیوژ بر هیچ یک از صفات موردمطالعه معنی دار نبود. بررسی سطوح مختلف قندهای ساکارز، گلوکز و مانیتول نشان داد که تأثیر کربوهیدرات ها در کالوس زایی و رویان زایی معنی دار است و بهترین تیمار استفاده از مانیتول به مدت 20 روز و انتقال به محیط 30 گرم بر لیتر ساکارز با 60% کالوس زایی و 3.36 رویان به ازای هر بساک بود. در این تحقیق مشخص شد که ایجاد تنش اسمزی کم در کشت بساک سیکلامن می تواند منجر به بهبود رویان زایی در کالوس های هاپلویید گردد. استفاده از n- بوتانول نیز تاثیر مثبت بر کالوس زایی و رویان زایی در کشت بساک سیکلامن دارد.
