محمدرضا عبداللهی

گیاه آهار (Zinnia elegans) یکی از گیاهان باغچه ای یکساله پرکاربرد در فضای سبز، از خانواده آستراسه می باشد که بومی مکزیک بوده و معمولا از طریق بذر کشت می شود. کشت بساک یکی از تکنیک های کشت بافت می باشد که برای تولید گیاهان هاپلویید از این روش استفاده می شود. در این پژوهش مراحل رشد و نموی میکروسپور ها مشاهده و بررسی شد. اثر ژنوتیپ های مختلف، ترکیبات متفاوت از هورمون های 2,4-D ، NAA، IAA و BAP بر کالوس زایی، رویان زایی گامتی و باززایی در کشت بساک گیاه آهار در محیط کشت های MS و B5 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که گلچه هایی با طول 5/1 -5/2 میلی متر، دارای میکروسپور هایی در مرحله تک هسته ای مناسب ترین مرحله برای القاء آندروژنز می باشند. بیشترین درصد کالوس زایی در اثر متقابل محیط کشت B5 با ترکیب هورمونی یک میلی گرم بر لیترNAA و 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP با 67/94 درصد کالوس زایی و کمترین درصد القاء کالوس در اثر متقابل محیط کشت MS با ترکیب هورمونی 1/0 میلی گرم بر لیترIAA و 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP با 67/60 درصد کالوس زایی، مشاهده گردید. همچنین بیشترین درصد کالوس زایی در ژنوتیپ RD2 و ID به ترتیب با 89 و 86 درصد کالوس زایی و کمترین درصد القاء کالوس مربوط به ژنوتیپ PD و RD1 به ترتیب با 75 و 78 درصد کالوس زایی بود. بیشترین رشد کالوس در اثر متقابل محیط کشت B5 با ترکیب هورمونی1 /0 میلی گرم بر لیترNAA و 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP در ژنوتیپ های ID ، RD2 و YD با قطر کالوس 98/0 سانتی متر، و کمترین رشد کالوس در اثر متقابل محیط کشت MS با ترکیب هورمونی 1/0 میلی گرم بر لیترIAA و 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP و ژنوتیپ های PD، RD1 و YD مشاهده شد. در اثر متقابل محیط کشت MS با ترکیب هورمونی 1/0 میلی گرم NAA و یک میلی گرم بر لیتر BAP بیشترین تعداد رویان به ازای هر بساک 4/0 و کمترین تعداد در اثر متقابل محیط کشت B5 با ترکیب هورمونی 1/0 میلی گرم بر لیترIAA و 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP با 006/0 رویان به ازای هر بساک، دیده شد. در اثر متقابل محیط کشت MS با ژنوتیپ های ID، YD، RD2 و PD بیشترین تعداد رویان به ازای هر بساک و کمترین تعداد در اثر متقابل محیط کشت B5 با ژنوتیپ RD1، YD، PD، RD2 و ID مشاهده شد. بیشترین تعداد گیاه به ازای هر بساک با 3/0 گیاه به ازای هر بساک در ژنوتیپ ID کشت شده در محیط MS حاوی