محمدرضا عبداللهی

تولید گیاهان هاپلوئید از طریق کشت بساک در برنامه های به نژادی و پژوهش های ژنتیکی از اهمیت بالایی برخوردار است . در این پژوهش پاسخ بساک های گیاه کبر (Capparis spinosa L.) به آندروژنز در شرایط درون شیشه ای درطی 7 آزمایش مجزا مورد مطالعه قرار گرفت. این آزمایشها شامل: 1- اثر اندازه غنچه و پیش‎تیمار سرمایی(5/0-0، 1-5/0 ،5/1-1 و 2- 5/1 سانتی متر)، 2-اثر سطوح مختلف تنظیم کننده‎های رشد(در 24 سطح هورمونی شامل 2,4-D، NAA، BAP)در ترکیب با پیش تیمار دمایی و آزاسیتیدین، 3-اثر نوع و غلظت کربن (مالتوز و ساکارز در غلظت 30 و 60 گرم در لیتر)در ترکیب با پیش تیمار دمایی و آزاسیتیدین، 4-اثر پیش تیمارهای مختلف سرمایی (بدون پیش تیمار سرمایی، پیش تیمار سرمایی °C4 به مدت 4،2و7 روز، پیش تیمار سرمایی °C7 به مدت 4،2و7 روز)، 5- اثر پیش تیمارهای مختلف گرمای (بدون پیش تیمار گرمایی،C° 30 به مدت 14 روز، °C32 به مدت 2و 4 روز و C°35 به مدت 8 ساعت )، 6-اثر سطوح مختلف کلشی سین(600،400،200،100،0 میلی گرم در لیتر) در محیط کشت، 7-اثر سطوح مختلف نیترات نقره( 25،10،5،0و50 میلی گرم در لیتر) در ترکیب با پیش‎تیمارهای دمایی و آزاسیتیدین بر القا آندروژنز در کشت بساک کبر بودند. همچنین در یک آزمایش مجزا اثر سطوح مختلف نیترات نقره (0، 5، 10، 25 و 50 میلیگرم در لیتر) در محیط کشت بساک، محیط کشت کالوس و محیط کشت سوسپانسیون سلولی روی محتوای فلانوئیدها درکالوس ها و سوسپانسیونهای سلولی حاصل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مرحله میکروسپوری مناسب جهت کشت بساک های کبر، مرحله تک هسته ای میانی تا تک هسته ای انتهایی می باشد و مراحل میکروسپوری مذکور در غنچه‎هایی با اندازه 5/0-0 میلی متری مشاهده گردید. القا کالوس و رویان های گامتی در محیط کشت حاوی نمک های معدنی B5 و ویتامین های NLN صورت گرفت. در آزمایش دوم استفاده از 2میلی‎گرم در لیتر توفوردی و 5/0 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین و 5/0 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید به همراه پیش تیمار گرمایی 30 درجه سانتیگراد به مدت 7 روز بیشترین درصد کالوس زایی را ایجاد کرد. همچنین تیمار2 میلی‎گرم در لیتر توفوردی، 5/0 میلی‎گرم در لیتر نفتالین استیک اسید و 5/0 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینوپورین به همراه تیمار2 میلی‎گرم در لیتر توفوردی و 5/0 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینوپورین در ترک