محمدرضا عبداللهی

چکیده 1 سابقه و هدف: سیر بعد از پیاز دومین و پرمصرف ترین گیاه از جنس آلیوم است که از اهمیت غذایی و دارویی بالایی برخوردار است. یکی از راه های حذف عوامل بیماریزای ویروسی استفاده از کشت مریستم و تولید سیرچه در شرایط درون شیشه ای می باشد. روش های آماری چندمتغیره به طور هم زمان ژنوتیپ ها را از نظر چندین خصوصیت مورد ارزیابی قرار می دهند و به طور گسترده در ارزیابی تنوع ژنتیکی استفاده می شوند. هدف از پژوهش حاضر عبارت است از: استفاده از روش های چند متغیره آماری جهت ارزیابی و گروه بندی اولیه کلون های سیر استان همدان بر اساس صفات ریزازدیادی و تولید سیرچه از طریق کشت مریستم و شناسایی مقدماتی مؤثرترین صفات مؤثر در تولید سیرچه. مواد و روش ها: در این آزمایش از 10 کلون بومی سیر استان همدان به عنوان مواد گیاهی استفاده گردید. پس از جدا نمودن پوسته های سیر و شستشوی کامل حبه های سیر، از اتانول 70 درصد به مدت ده دقیقه و سپس محلول هیپوکلرید سدیم دو درصد به مدت سی دقیقه به منظور سترون سازی حبه ها استفاده گردید. پس از سترون سازی، مریستم ها در شرایط استریل در زیر کشت گردیدند. سپس نمونه های BA و 10 میکرو مولار NAA حاوی 5 میکرو مولار MS بینی کولار جدا شده و در محیط کشت 25 و فتوپریود 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انتقال یافتند. آزمایش کشت مریستم ºC کشت شده به اتاقک رشد با دمای در 10 کلون سیردر قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در سال 1394 انجام گردید. پس از 38 روز صفات ریزازدیادی و تولید سیرچه در کلون های مختلف اندازه گیری گردید. در نهایت از روش های آماری چندمتغیره در گروه بندی کلون ها و شناسایی مهم ترین صفات مؤثر بر عملکرد تولید سیرچه در شرایط درون شیشه ای استفاده گردید. یافته ها: در تجزیه به مؤلفه های اصلی، سه مؤلفه اول در مجموع 71 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند که طبق این نتایج، صفات کرویت سیرچه، وزن ریشه، تعداد برگ، میانگین طول برگ ها، تعداد سیرچه و طول بلندترین برگ به عنوان معیارهایی مناسب در انتخاب کلون ها، تأثیر قابل توجهی در واریانس دو مؤلفه مهم اول داشتند. نتایج رگرسیون گام به گام بیانگر این بود که مهم ترین صفات تأثیرگذار بر عملکرد (تعداد سیرچه) به ترتیب شامل تعداد برگ، کرویت و شکل سیرچه و میانگین طول برگ ها 77 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، صفت