بررسی زنجیره ارزش محصولات کشاورزی به بهبود وضعیت شبکه تولید و عرضه این محصولات کمک خواهد کرد.در همین راستا، تحلیل راهبردی زنجیره ارزش سیر به عنوان یکی از مهمترین محصولات استان همدان صورت گرفت.پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر از نوع ترکیبی(کیفی-کمی) بود و بابهره گیری از رویکرد برنامه ریزی راهبردی انجام شد. گردآوری داده ها به صورت اسنادی و پیمایشی (مصاحبه و پرسشنامه) از کارشناسان و بازیگران زنجیره در سال1402 صورت گرفت. در بخش کیفی، جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و صاحب نظران زنجیره بود که از آن میان، یازده نفر به روش هدفمند انتخاب شدند؛ در بخش کمی نیز از میان 1272 کشاورز سیرکار، تعداد 233 نفر با استفاده از رابطه کوکران در دو شهرستان همدان و بهار انتخاب شدند و پرسشنامه در اختیار آنها قرار گرفت. برای تحلیل زنجیره، از روش سوات (SWOT) و ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) استفاده شد. برپایه نتایج به دست آمده، برای زنجیره ارزش سیر، میتوان پانزده نقطه قوت، 23 نقطه ضعف، هفده فرصت و نوزده تهدید را در استان همدان متصور شد که مهمترین اولویتها در هر بخش، به ترتیب، عبارت اند از «شرایط اقلیمی مناسب برای کشت سیر»، «بالابودن هزینه اجاره زمین و کارگر، » «ظرفیت بالای سیر همدان از نظر اقتصادی و اشتغال» و «ورود افراد غیر متخصص به بازار سیر» . نتایج مطالعه نشان داد که باتوجه به امتیازات کسب شده ماتریس عوامل داخلی (61/2از4) و خارجی (57/2از4)، راهبرد مناسب برای توسعه زنجیره ارزش سیر در استان همدان راهبرد تهاجمی است، که شامل راهبردهایی چون توسعه الگوی کشت پایدار سیر، توسعه تحقیقات مرتبط با تولید و فرآوری، کسب مزیت رقابتی و جذب بازارهای صادارتی جدید، توسعه صنایع تبدیلی در راستای اشتغال و تنوع فرآورده های محصول، ترویج مصرف داخلی محصول و ایجاد بستر لازم برای سرمایه گذاری است. اولویتهای راهبردی به دست آمده در تحقیق حاضر میتواند در مسیر توسعه زنجیره ارزش سیر همدان گامی اصولی به شمار رود.
