موسی اعظمی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل بوم شناسی انسانی تصمیم گیری زیست محیطی بهره برداران آب در حفاظت از منابع آب کشاورزی در منطقه ماهیدشت شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است؛ به لحاظ روش-شناختی، از دیدمان آمیخته (کمی و کیفی) بهره می گیرد و از لحاظ گردآوری داده ها، از نوع پیمایشی بوده و بر پایه تجزیه وتحلیل داده ها از نوع توصیفی است که در طی سه مرحله اصلی انجام گرفته است. مرحله اول به تعیین شاخص ها و مولفه های تصمیم گیری زیست محیطی و بوم شناسی انسانی بهره برداران آب در حفاظت از منابع آب کشاورزی با استفاده از روش توصیفی، اختصاص یافت؛ در مرحله دوم با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای کیفی به شیوه قراردادی و بر اساس دو مدل بنگسون (2016) و الو و کینگاس (2008)، وضعیت حفاظت از منابع آب کشاورزی در منطقه مورد مطالعه از نظر وضعیت منابع آبی، وضعیت کشاورزی و وضعیت ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی، مورد واکاوی قرار گرفت؛ در مرحله سوم بر اساس مدل اکوسیستم انسانی مکلیس و همکاران (1997)، مدل فرآیند تصمیم گیری زیست محیطی انگلیش (1999)، چهارچوب فرآیندی تصمیم گیری زیست محیطی تون و همکاران (2000) و مدل های رفتار زیست محیطی، به بررسی مولفه های اکوسیستم انسانی در تصمیم گیری زیست محیطی بهره برداران آب در حفاظت از منابع آب کشاورزی در منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش کمی (تحلیل های آماری توصیفی و استنباطی مبتنی بر آزمون های آماری مقایسه ای، همبستگی و مدل سازی معادلات ساختاری)، پرداخته شد. در مرحله کیفی تعداد 51 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی، اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و اساتید دانشگاه به شیوه نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی) و با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته و باز مورد پرسش قرار گرفتند و همچنین اسناد مرتبط نیز بررسی گردید و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA 10 استفاده شد. جامعه آماری در مرحله کمی شامل 1200 نفر از کشاورزان آبی منطقه ماهیدشت در دو دهستان ماهیدشت و چقانرگس بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب و با استفاده از ابزار پرسشنامه ساختارمند، در نهایت 276 نفر از آنان مورد بررسی قرار گرفتند و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS 26 و SmartPLS 3 استفاده شد