موسی اعظمی

علیرغم اهمیت و جایگاه کشاورزی در پیشبرد توسعه استان همدان، این بخش به علت مدیریت و برنامه ریزیهای نادرست با انبوهی از مشکلات و معضلات مواجه گردیده است لذا پژوهش حاضر باهدف تحلیل راهبردهای توسعه زیربخشهای مختلف کشاورزی استان همدان و به روش کمی- کیفی در قالب 10 زیربخش انجام شد، که در این راستا از تکنیکهای ویکور، تحلیل عاملی، تحلیل محتوا مبتنی بر استقرا، دلفی و سوات و همچنین نرم افزارهای MAXQDA، Spss، Excel و ArcGIS متناسب با هدف هر بخش استفاده گشت. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بر حسب شاخص ترکیبی توسعه کشاورزی شهرستان نهاوند در منطقه برخوردار، شهرستانهای اسدآباد، ملایر، رزن، بهار، تویسرکان و همدان در گروه نیمه برخوردار و شهرستانهای فامنین و کبودراهنگ در منطقه محروم قرار دارند، که مهمترین موانع توسعه در منطقه محروم کشاورزی، شامل موانع اقتصادی، طبیعی، زیرساختی، اجتماعی- فرهنگی، آموزشی-ترویجی، نهادی و موانع فنی بودند. همچنین مهمترین پیشرانهای توسعه کشاورزی در استان، ایجاد ارزش افزوده، عوامل فرهنگی-آموزشی، توجه به تولیدات ارگانیک، استفاده بهینه از منابع، تقویت زیرساخت و تجهیزات، عوامل نهادی-مدیریتی و عوامل اقتصادی شناسایی شدند. بنا بر نتایج بخش دوم پژوهش شهرستانهای نهاوند، اسد آباد و ملایر از نظر توسعه زیربخش باغبانی در منطقه برخوردار قرار دارند و توسعه همکاریهای بین المللی، ملی و محلی، توسعه فعالیتهای آموزشی و ترویجی، جلوگیری از خام فروشی، گسترش خدمات حمایتی و توسعه صادرات مهمترین راهبردهای توسعه زیربخش باغبانی در این منطقه هستند. منطقه نیمه برخوردار زیربخش باغبانی نیز دربرگیرنده شهرستانهای همدان بهار، تویسرکان و رزن است که توسعه تولید گیاهان دارویی، توسعه صادرات، ایجاد ارزش افزوده، خدمات حمایتی و جلوگیری از مهاجرت روستاییان راهبردهای مناسب جهت توسعه باغبانی این منطقه شناسایی گشت. همچنین شهرستانهای فامنین و کبودرارهنگ در منطقه محروم زیربخش باغبانی قرار دارند و راهبردهای توسعه فعالیتهای ترویجی و آموزشی، بهینه سازی مصرف آب، حمایت مالی، توسعه کشتهای گلخانه ای و توسعه تولید گیاهان دارویی در راستای توسعه باغبانی در این منطقه ارائه شد. نتایج منطقه بندی استان همدان ازنظر توسعه زراعت نشان داد که شهرستانهای نهاوند و اسدآباد در منطقه برخوردار قرار دارند و به منظور توسعه این بخش با