امروزه برنامه ریزی منطقه ای جایگاه ویژه ای در مدیریت و برنامه ریزی توسعه ملی دارد. لازمه این کار شناسایی تفاوت ها و نابرابری های منطقه ای می باشد که از طریق انجام تحقیقات علمی به روز و دقیق امکان پذیر است. لذا پژوهش حاضر با هدف شناخت وضعیت موجود شهرستان های استان همدان از نظر میزان برخورداری از شاخص های گوناگون توسعه بخش کشاورزی و دستیابی به میزان شکاف و فاصله موجود در این بخش می باشد. این تحقیق از نوع پژوهشهای کاربردی و با ماهیت توصیفی-تحلیلی بوده که منطقه مورد مطالعه شامل استان همدان است. علاوه بر مطالعات عمیق کتابخانه ای و بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش، داده های مورد نیاز از اطلاعات و آمارهای موجود در خصوص برخورداری از شاخص های مورد توسعه کشاورزی با بهرهگیری از داده های ثانویه پایگاه های آماری استفاده شده است. در این راستا 87 شاخص کشاورزی در 5 گروه، بهره برداری های کشاورزی، عملکرد و تولید، مکانیراسیون، دام،طیور و شیلات و تشکل های کشاورزی با استفاده از نرم افزارهای SPSS و EXCEL و با روش راه حل توافقی و بهینه سازی چند معیاره (VICOR) مورد تحلیل و بررسی و قرار گرفت و در آخر با تکنیک های منطقه بندی ArcGIS الگوهای فضایی توسعه کشاورزی شهرستان ها براساس شاخص های مورد مطالعه ترسیم شد. نتایج نشان داد شهرستان نهاوند با داشتن ایده آل ترین رتبه برخوردارترین شهرستان استان و شهرستان های فامنین و کبودراهنگ جزو شهرستان های محروم طبقه بندی شدند. سایر شهرستان ها در وضعیت نیمه برخوردار قرار دارند.
