موسی اعظمی

هدف: باوجود تمایل فراوان محققان در سنجش و مطالعه توانمندی و سرمایه گذاریهای فزایندهای که درزمینه توانمندسازی جوامع انجام میشود، توسعه ابزارها و شاخصهایی برای اندازه گیری، نظارت بر فرایند توانمندسازی و ارزشیابی پیامدهای ناشی از آن، هنوز مراحل اولیه خود را طی میکند؛ براین اساس، هدف کلی از انجام پژوهش حاضر ارائه مدلی برای سنجش توانمندی (اقتصادی) شالیکاران شهرستان رشت و آزمون آن و نیز درک این موضوع است که توانمندی چگونه و در چه بستری اتفاق میافتد. روش: داده های مورد نیاز تحقیق ازطریق پرسشنامه ازمیان مردان شالیکارِ شهرستان رشت گردآوری شدند که 185 نفر از آنها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیدند. گروه متخصصان روایی صوری و محتوایی پرسشنامه را تأیید کردند و اعتبار گویه های مختلف با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بین 0.69 تا 0.88 محاسبه شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد ساختار فرصت ها دارای تأثیر مثبت و معناداری بر توانمندی اقتصادی است. دسترسی به نهاده های تولید، بازارها و اعتبارات و نیز دسترسی به فرصت های یادگیری و مشارکت، دستیابی به پیامدهای مطلوب و توانمندی اقتصادی را بهبود می بخشد؛ اما فرصتهای ایجادشده ازطریق سیاسته ا و برنامه های دولت تأثیر معناداری بر توانمندی ندارند. همچنین، منابعی شامل دارایی های اقتصادی، اجتماعی و انسانی تأثیر مستقیمی بر توانمندی اقتصادی دارند و نیز ازطریق ساختار فرصتها، به صورت غیرمستقیم بر متغیر وابسته تحقیق تأثیر می گذارند. راهکارهای عملی: به دلیل ضعف مالی کشاورزان پیشنهاد می شود برنامه هایی درزمینه بهبود توانایی بازاریابی کشاورزان و افزایش دسترسی آنها به بازارها اجرا گردد. همچنین، فراهم کردن دسترسی به اعتبارات به ویژه برای کشاورزان خرده پا، ازطریق ایجاد و توسعه تعاونیها و مؤسسه های اعتباری خرد که از تأمین وام های کوچک برای روستاییان فقیر و کم درآمد حمایت می کنند، بسیار توصیه می گردد. به دلیل سطح پایین مشارکت صاحبان نفع در برنامه های محلی، پیشنهاد می شود مشارکت آنها در پروژه های توسعه کشاورزی که موفقیت و اثربخشی این برنامه ها را تضمین می نماید، بیشتر موردتوجه قرار گیرد. اصالت و ارزش: در پژوهش حاضر با کاربرد مدل توانمندسازی بانک جهانی، بسترها و الزامات توانمندسازی افراد مطالعه شده است. در این چارچوب میزان توانمندی افراد به انتخاب