بررسی بعد رفتاری شخصیت ها، در داستان های هزار ویک شب ، از دیدگاه روان شناسی شناختی با تکیه بر بررسی تحریف های شناختی و طرح واره های هیجانی ، با توجه به کنش ها و واکنش های آنان در داستان انجام می شود، که می تواند در کشف ابعاد جدید و متفاوت این متن ادبی مفید باشد و امکان آشنایی با افکار نسل های گذشته ، از پنجره ای نو را فراهم سازد. مدل طرح وار هیجانی به باورهای افراد در مورد معانی، علل، نیاز به کنترل و تلویحات تجربه ی هیجانی اشاره دارد. اصلاح این طرح واره ها می تواند به نرمال سازی ، موقتی سازی، پذیرش ، و رها کردن واکنش های مضر مانند اجتناب هیجانی و سرکوبی احساسات کمک کند تحریفات شناختی به دلیل پردازش اطلاعات به صورت نادرست رخ می دهد، آشنایی فرد به خطاهای خویش در دریافت ، تفسیر و واکنش به اطلاعات، به ترمیم و بهبودی طرز فکر او کمک می کند. در داستان های هزار ویک شب ، طرح واره های هیجانی و تحریف های شناختی قابل ردیابی و بررسی هستند. پرتکراترین تحریف شناختی ، پیش بینی منفی ، سپس تعمیم افراطی بودند. دراین داستان ها ، وجود تحریف های شناختی منجر به درک ، تعبیر وسپس واکنش های نادرست شخصیت هادر برابر مشکلات و هیجانات شده است . پرتکرارترین ابعاد طرح واره هیجانی، نشخوار ذهنی وسپس ارزش های والا می باشد. در تمامی موارد، واکنش شخصیت با ورود بعد هیجانی ارزش های والا ، در جهت کاهش احساسات منفی عمل کرده است.
