انسان در طول زندگی خود ممکن است دچار دگرگونی در اعماق وجودش شود و همین دگرگونی است که مسیر زندگی او را متحول می نماید داستان شیخ صنعان و دختر ترسا نیز داستان تحول و دگردیسی انسانی است که با یک تلنگر اعماق درونش فرو می ریزد و نهان وجودی ضمیرش اشکار می گردد . در این داستان چند عامل نقش بارزی در تحول دو شخصیت اصلی داستان ایفا می کنند که هریک از این عوامل در جای خود درخور بررسی هستند . در مقاله ی حاضر سعی می شود ضمن پرداختن به مقوله عشق . رویا . توبه و مرگ به عنوان عناصر دگردیسی به بررسی این موارد در داستان شیخ صنعان پرداخته گردد .