خلیل زابلی

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف عنصر روی بر عملکرد، برخی متابولیت های خون و تعیین نیاز عنصر روی در گوساله های شیرخوار، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. برای انجام این آزمایش از تعداد 30 گوساله نژاد هلشتاین تازه متولد شده استفاده شد و گوساله ها از روز چهارم تولد وارد آزمایش شدند. گوساله ها روزانه مقدار چهار کیلوگرم شیر در دو وعده صبح (ساعت 8:00) و عصر (ساعت 9:00) دریافت می کردند. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح صفر (شاهد)، 15، 30، 45 و 60 میلی گرم در کیلوگرم عنصر روی به صورت سولفات روی بود که به شیر مصرفی گوساله‎‎ ها در نوبت عصر اضافه می شد. مقدار مصرف خوراک به صورت روزانه اندازه گیری می شد. در روزهای صفر، 35 و 70 آزمایش از هر گوساله قبل از نوبت غذایی صبح خونگیری از طریق ورید وداج انجام شد. خون گرفته شده در دو لوله جداگانه برای به دست آوردن سرم (بدون هپارین) و پلاسما (حاوی هپارین) ریخته شد. از این نمونه خون ها جهت اندازه گیری فراسنجه های خونی (غلظت گلوکز، اوره، پروتئین کل، آلبومین، کلسیم، فسفر، روی، آهن، مس و همچنین میزان فعالیت آلکالین فسفاتاز و لاکتات دهیدروژناز) استفاده شد. همچنین، در روز صفر و 70 آزمایش، مقدار 3 میلی لیتر خون تازه در داخل لوله های ونوجکت حاوی . . . . . ریخته شد تا جهت اندازه گیری فراسنجه های هماتولوژی (گلبول های قرمز، گلبول های سفید، هماتوکریت، هموگلوبین، پلاکت، حجم سلولی فشرده، میانگین حجم گلبول قرمز، میانگین وزن گلبول ‍قرمز، درصد لنفوسیت، مونوسیت و گرانولوسیت) استفاده شود. در روز صفر آزمایش گوساله ها وزن کشی شدند و پس از آن، هر 14 روز یکبار وزن کشی به صورت مرتب تا روز نهایی آزمایش ادامه یافت. شاخص های اسکلتی گوساله ها (ارتفاع بدن، دور سینه، طول قلم دست و پا، دور قلم دست و پا، طول سر) هر دو هفته یکبار اندازه گیری شد. در 5 روز پایانی آزمایش از مدفوع گوساله ها جهت تعیین قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی نمونه برداری شد. همچنین در روز آخر آزمایش به منظور بررسی غلظت آمونیاک و اسیدهای چرب فرار شکمبه، با استفاده از لوله مری و پمپ خلاء از گوساله ها مایع شکمبه گرفته شد. نتایج نشان داد استفاده از مکمل روی تأثیر معنی داری بر افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی گوساله ها داشت (05/0p<). غلظت مواد معدنی خون به جز غلظت عنصر روی در روزهای 35 و 70 تغییر معنی