سنجاق های قفلی در اوایل عصر آهن (حدود 1400 ق.م) در حوضه دریای مدیترانه ابداع شده و حدود 800 ق.م در مناطق مختلف عمومیت پیدا کرده و استفاده از آن توسط فرهنگ های مختلف، به شکل های متنوع تاکنون تداوم پیدا کرده است. سنجاق قفلی هایی عصر آهن پایانی ایران، شامل گونه های متنوعی هستند که در جریان کاوش محوطه های مختلف استقراری و نیز قبور به دست آمده اند. در خصوص تاریخچه، گونه شناسی، تکنیک ساخت و کاربردهای محتمل سنجاق قفلی های مکشوفه از ایران تاکنون پژوهش جامعی صورت نگرفته و پژوهش های باستان شناسان غربی نیز جنبههای مختلف وجودی این ساختهها را شامل نمی شوند. لذا ابهاماتی در ارتباط با تاریخچه استفاده، گونه شناسی، کاربردها و تکنیک های ساخت آنها وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه تاریخچه، گونه شناسی، تکنیکهای ساخت و انواع کاربردهای سنجاق قفلی های عصر آهن ایران انجام شده و تلاش دارد به روش توصیفی-تحلیلی و ابزار کتابخانه ای به اهداف موردنظر دست یابد. نتایج حاصله نشان می دهد سنجاق قفلی بعد از ابداع در حوضه مدیترانه، به تدریج در مناطق دیگر رواج پیدا کرده و در موارد زیادی جایگزین سنجاق های میله ای شدند. در اواخر قرن 8 ق.م و به ویژه در طول قرن 7 ق.م در ایران سنجاق قفلی در قالب گونه ها و زیرگونه هایی مختلف، جهت اتصال لباس، تزیین شخصی، هدایای نذری و در مواردی به عنوان طلسم و جادو عمومیت پیدا کردند؛ هرچند نوع فنردار مثلثی شکل آن بیشترین فراوانی را داشته است. بیشتر سنجاق قفلی ها از برنز و به شیوه ریخته گری در قالبهای دوکفه ساخته شدند و با توجه به زمان پیدایش میتوانند به عنوان شاخصه گاه نگاری در محوطههای عصر آهن ایران مورداستفاده قرار گیرند.
