جلال سلطانی

امروزه واژه "اپی­ژنتیک" دو معنی مختلف دارد (Haig 2004). معنی گسترده­ تر به ودینگتون باز می­گردد و همیشه برای زیست­ شناسان تکوینی جاذبه داشته است؛ که برای برخی از آنها "اپی­ژنتیک به تمام رشته برهمکنش­های بین سلول­ها و فرآورده­های سلولی که منجر به موفوژنزیس و تمایز می شوند اشاره دارد" (Herring 1993, 472; cited in Haig 2004, 1; cf. Holliday 2006). زیست­ شناسان تکوینی-تکاملی، بندیکت هالگریمسون و برایان هال ، هنگامی­که بیان می­کنند اپی­ژنتیک، هم در تکوین و هم در تکامل، ژنوتیپ را به فنوتیپ مربوط می­کند، از همان معنی مدنظر ودینگتون استفاده می­کنند: اپی­ژنتیک، بررسی ویژگی های نوظهور در خاستگاه فنوتیپ در تکوین و در تغییرات فنوتیپی در تکامل است. ویژگی­ها، منش ها، یا مکانیسم ها/فرآیندهای تکوینی تنها هنگامی اپی ژنتیک اند که بصورت برهمکنش هایی که در سطحی بالاتر از ژن، بعنوان توالی­ای از DNA، پدید می آیند نگریسته شوند. آن­دو برای روشن کردن ارتباط این دیدگاه با معنی ملکولی محدودتر اپی­ژنتیک اظهار می­دارند که:متیلاسیون و نشان­گذاری توالی های ژنی مثال­هایی از اپی­ژنتیک در سطح ساختار و کارکرد ژن هستند. زیست­ شناسان ملکولی اپی­ژنتیک را عمدتا در همان معنی محدودتر، بصورت بررسی تغییرات بیان ژن که با میتوز (از طریق سلول های بدنی) یا با میوز (از طریق سلول های زایشی) به ارث می­رسند و مستلزم تغییر در توالی DNA نیستند، درک می­کنند. خاستگاه این معنی استفاده­ی دیوید نانی از واژه­ی "سیستم­های کنترل اپی­ژنتیک " است که بیان قابلیت­های ژنتیکی را تنظیم می­کنند. فرض او بر این بود که این سامانه ها به سامانه های کنترل ژنتیکی کمک­ می­کنند، و بر اساس یک سیستم حالت­پایا از الگوهای متابولیکی خودتنظیم­گر عمل می­کنند (Nanney 1958; Haig 2004): دیدگاه سرشت ماده­ ی ژنتیکی، که قطعا هنوز جزئیاتش معلوم نیست، شواهد تجربی بیشتری را پشت سر خود دارد و سادگی­اش قدرت زیادی به آن می­دهد. همچنین، نسبت به آنچه که قبلا ممکن بود، تمایز مفهومی روشن­تری را بین دو سیستم کنترل سلولی به­دست می­دهد. از یک­سو، نگه­داشت یک "کتابخانه­ی اختصاصیت­ها"، هم بیان ­شده و هم بیان­نشده، از طریق یک مکانیسم همانندسازی قالبی به انجام رسیده است. از سویی دیگر، مکانیسم­های کمکی با اصول عملیاتی متفاوت در تعیین اینکه کدام اختصاصیت­ها بایست در یک