جواد صاین

با در نظر گرفتن نیاز روز افزون انرژی در جهان و افزایش بهای نفت، ازدیاد برداشت نفت خام از چاه‌‌های نفتی یکی از اهداف مهم صنعت نفت به شمار می‌‌رود. با این حال بیش از 60 درصد نفت خام جهان پس از مراحل برداشت اولیه و ثانویه نفت ، به‌‌صورت دست نخورده در مخازن نفتی باقی می‌‌ماند. در کشور ما نیز بسیاری از میادین بزرگ نفتی به نیمه دوم عمر تولید خود رسیده‌اند و برداشت از آن‌‌ها در معرض کاهش چشم‌گیری قرار گرفته است. افزایش تقاضا برای نفت در کنار کاهش منابع و ذخایر در دسترس نفت خام و افزایش هزینه‌‌های برداشت باعث شده است که تحقیقات فراوانی در زمینه گسترش روش‌‌های افزایش بازیابی نفت (Enhanced Oil Recovery, EOR) با هدف بهبود تحرک و جابجایی نفت‌های باقی مانده درون مخزن به سمت چاه تولیدی و ازدیاد برداشت نفت خام انجام شود. در این راستا، در این طرح به صورت پیوسته مطالعاتی از سال 1391 شروع و به صورت متمرکز با طراحی و سنتز انواع مختلف مایعات یونی شامل تک زنجیره، دوقلو، سه پایه و چندکاتیونی در ابعاد نانومتری به‌‌عنوان دسته جدیدی از مواد فعال سطحی، به رفع معایب سورفکتانت‌‌های رایج و تجاری پرداخته شده است و عملکرد این دسته از مواد بر جنبه‌‌های مختلف موثر بر افزایش استخراج نفت خام از جمله، کاهش کشش بین سطحی، تشکیل امولسیون پایدار، افزایش ترشوندگی، جدایش نفت خام از سطح، کاهش رسوبات آسفالتین و آب‌زدایی نفت خام در پایلوت‌‌های مختلف توسعه داده شده است.