جلال صادقیان

جریان عبوری از محیط متخلخل درشتدانه )جریان غیردارسی( به دو دسته جریانهای موازی و جریانهای شعاعی )همگرا( تقسیمبندی میشوند. در جریانهای غیردارسی شعاعی برخلاف جریانهای غیردارسی موازی، فشردگی جریان وجود دارد. محاسبه عمق جریان خروجی در تحلیل یک بعدی )تئوری جریانهای متغیر تدریجی( و دو بعدی )حل معادله پارکین( جریان ماندگار- غیردارسی از اهمیت بالایی برخوردار است. بهعبارت دیگر، عمق جریان خروجی در تحلیل یک بعدی بهعنوان نقطه شروع محاسبات پروفیل سطح آب و در تحلیل دو بعدی بهعنوان شرط مرزی پاییندست کاربرد دارد. طبق فرضیه استفنسون، مقدار عمق جریان خروجی از محیط متخلخل سنگریزهای در جریان ماندگار برابر با عمق بحرانی است. درحالیکه براساس از مقدار )Γ( بررسیهای آزمایشگاهی پژوهشگران مختلف، عمق جریان خروجی از محیط متخلخل درشتدانه همواره بزرگتر از عمق بحرانی بوده و ضریبی مذکور است. در پژوهشهای قبلی، عمق جریان خروجی از محیط سنگریزهای در حالت موازی بررسی شده است. درحالیکه در پژوهش حاضر، عمق جریان خروجی در حالت غیردارسی شعاعی برای اولین بار بررسی شده است. جریان اطراف چاههای مختلف حفاری شده نمونهای از جریان غیردارسی شعاعی است. عمق جریان ورودی به چاهها یا بهعبارت دیگر عمق جریان خروجی از محیط متخلخل درشتدانه شعاعی در تحلیل جریان ماندگار اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر، با استفاده از دادههای آزمایشگاهی )دستگاه آزمایش نیمه استوانهای شکل در مقیاس بزرگ و ابعاد به قطر 2 و ارتفاع 3 متر( ثبت ارائه شده است. )Γ( شده برای 01 ارتفاع مختلف آب پمپاژ شده در بالادست محیط سنگریزهای و آنالیز ابعادی، رابطهای جهت محاسبه ضریب مذکور میباشد. نتایج پژوهش حاضر بیانگر آن است که، میانگین خطای )R( و فاصله مرکز چاه تا بالادست )h( رابطه ارائه شده تابعی از عمق آب در بالادست 93 درصد و در حالت استفاده از رابطه / بین عمق جریان خروجی ثبت شده در آزمایشگاه و عمق بحرانی برابر با 03 )(MRE) Mean Relative Error( نسبی 3 درصد بهدست آمده است. / ارائه شده در پژوهش حاضر جهت محاسبه عمق جریان خروجی برابر با 53 کلیدواژهها: آنالیز ابعادی، جریان ماندگار، جریان غیردارسی، جریان شعاعی، عمق جریان خروجی. -