جواد حمزه ئی

اهداف: کشت مخلوط یکی از شیوه‌های اکولوژیک کشاورزی پایدار است که به‌منظور افزایش بهره‌وری از زمین و تولید بیشتر محصولات زراعی اجرا می‌شود. بنابراین، با توجه به لزوم استفاده از سیستم‌های کشاورزی پایدار و ایجاد تنوع در سیستم‌های کشاورزی، آزمایش حاظر با هدف بررسی اثر کشت مخلوط تأخیری سویا و دوگانه ذرت با گندم بر رشد، محصول تولیدی از نظر کمی و کیفی و کارایی استفاده از زمین اجرا شد. مواد و روش‌ها: آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا در سال زراعی 99-1398 به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کشت‌های مخلوط 4w:2s (دو ردیف سویا:چهار ردیف گندم)، 4w:2s:1c (یک ردیف ذرت:دو ردیف سویا:چهار ردیف گندم)، 4w:2s:2c، 6w:3s، 6w:3s:1c، 6w:3s:2c و کشت‌های خالص هر سه گونه تیمارهای آزمایش بود. برخی شاخص‌های رشد، عملکرد دانه و بیولوژیک، کیفیت دانه و کارایی استفاده از آب، نیتروژن و زمین ارزیابی شدند. یافته‌ها: اثر الگو‌ی کشت بر شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گندم، سویا و ذرت معنی‌دار بود. بالاترین میزان این ویژگی‌ها از کشت خالص هر سه گونه به‌دست آمد. با این وجود، ارزیابی شاخص‌ LER حاکی از برتری تمام الگو‌های کشت مخلوط نسبت به کشت خالص داشت. به‌طوری که بیشترین میزان LER (23/2) و کارایی مصرف آب از تیمار 6w:3s:2c به‌دست آمد. نتیجه گیری: به‌طور کلی، کشت مخلوط 6w:3s:2c علاوه‌بر بهبود عملکرد کل و کارایی مصرف آب می‌تواند به پایداری اکوسیستم و حداکثر بهره‌وروی از زمین منجر ‌شود.