جواد حمزه ئی

چکیده: به منظور بررسی نقش شبدر آلسایک بر روی عملکرد دو محصول تریتیکاله و کلزا و خدمات اکوسیستمی کشت مخلوط در سامانه های خاک-ورزی آزمایشی در مزرعه دستجرد به صورت اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. خاک ورزی مرسوم و خاک ورزی حداقل به عنوان عامل اصلی و الگوی های مختلف کشت (کشت های خالص شبدر، تریتیکاله و کلزا و کشت مخلوط جایگزینی تریتیکاله:کلزا با نسبت های 75:25، 50:50، 25:50 در ترکیب با صفر، 50 و 100 درصد شبدر آلسایک) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شده است. نتایج آزمایش نشان داد، سیستم کشت مخلوط و حضور شبدر آلسایک در تیمارهای مخلوط سبب افزایش عملکرد علوفه نسبت به تیمارهای بدون شبدر شده است. همچنین عملکرد دانه و اجزای عملکرد تریتیکاله و کلزا در تیمارهای حاوی شبدر نسبت به تیمارهای بدون حضور شبدر بالاتر بود. بین دو سیستم خاک ورزی از لحاظ عملکرد محصول اختلاف معناداری مشاهده نشد. شاخص های سودمندی کشت مخلوط بیانگر سودمندی سیستم کشت سه گانه نسبت به کشت دوگانه تریتیکاله و کلزا بود. حضور شبدر آلسایک نقش موثری در کاهش تراکم و بیوماس علف های هرز نشان داد و کمترین تراکم و بیوماس علف های هرز در تیمار T100W75B25 (5/12 و 18/72) مشاهده شد. کارایی مصرف آب و نیتروژن در سیستم کشت سه گانه بیشتر از دو گانه و تک کشتی شد. افزون بر این، خاک ورزی حفاظتی و کشت مخلوط کربن آلی خاک و ترسیب کربن در خاک را افزایش دادند.